پیروی از الگوی غذایی سالم شرط اصلی سلامتی است و مراقبت از سلامتی در اصل یک مسئولیت فردی به شمار می رود. یکی از ارکان اصلی خودمراقبتی توجه به تغذیه و الگوی مصرف غذایی توسط خود فرد است و خودمراقبتی تغذیه ای به این معنی است که هرفردی با مفهوم تعادل و تنوع و تناسب در برنامه غذایی روزانه آشنا باشد و با روش های جایگزینی مواد غذایی ، استفاده از منابع غذایی موجود و در دسترس بتواند نیازهای تغذیه ای خود را برطرف سازد و به جای مصرف بی رویه آن دسته مواد غذایی که مصرف زیادشان یک عامل خطر مهم ابتلا به بیماری های غیرواگیر، اشکال مختلف سوءتغذیه(چاقی، لاغری، کم وزنی و کوتاه قدی) و کمبود ریزمغذی ها می شود، از غذاهای سلامت محور با توجه به وضعیت اقتصادی خانواده بیشتر استفاده کند.
در همین راستا دهمین بسیج ملی تغذیه در سال جاری با شعار ” ترویج الگوی غذایی سالم با جایگزین های غذایی سالم ” از ۱۴ دی تا ۳۰ دی ماه در سراسر کشور با اهداف زیر برگزارخواهدشد:
- ارتقاء آگاهی، نگرش و عملکرد خانواده ها در خصوص تغذیه سالم و جایگزین های موادغذایی
- جلب حمایت سیاستگذاران و مسئولان مرتبط در حوزه غذا و تغذیه جهت افزایش دسترسی و ترویج الگوی غذایی سالم
- جلب همکاری رسانه های جمعی برای آموزش مردم و فرهنگ سازی تغذیه صحیح
- استفاده از کلیه امکانات و ظرفیت های موجود در کشور جهت فرهنگ سازی و ترویج الگوی غذایی سالم
پیام های در بسیج ملی تغذیه سالم سال ۱۳۹۸
- برای پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، بجای گوشت قرمز از گوشت سفید استفاده کنید
- برای تامین پروتئین مورد نیاز بدنتان هرروز از حبوبات استفاده کنید. حبوبات منبع پروتئین و جایگزین مناسب گوشت است.
- ترکیب غلات (نان و برنج ) همراه با حبوبات پروتئین مورد نیاز بدن را تامین می کند.
- تخم مرغ منبع غنی از پروتئین و جایگزین مناسب گوشت است.
- سلامت قلبتان را با کاهش مصرف نمک تضمین کنید.
- چاقی دوران کودکی = ابتلا به فشارخون بالا و دیابت بزرگسالی
- مصرف غذاهای چرب و پرنمک هرروز شما را به سکته نزدیکتر می کند.
- مصرف روغن جامد طعم سلامتی را از شما می گیرد.
- مصرف میوه و سبزی از کودکی تبدیل به عادت می شود.
- با افزایش مصرف حبوبات، سبزی و میوه از سرطان و دیابت پیشگیری کنیم.
- با کاهش مصرف گوشت قرمز احتمال ابتلا به سرطان را از خود دور کنید.
- خوردن یک نیاز است اما خوردن مواد غذایی سالم یک هنر است.
- چاقی بیماریست، مراقب وزنتان هستید؟
- مصرف نوشابه های گازدار و نوشیدنی های شیرین را محدود کنید.
- با حبوبات آشتی کنید تا چاقی و سرطان سراغتان نیاید.
- مصرف زیاد مواد قندی و شیرین عامل اصلی ابتلا به دیابت است
- با کاهش مصرف قند و شکر، شیرینی را بچشید.
- مصرف سبزیجات متنوع را در وعده های غذایی روزانه فراموش نکنید.
- نصف بشقاب غذایتان را به سبزی و سالاد اختصاص دهید.
- بیشتر از ۵ گرم نمک در روز مصرف نکنید.
- ادویه جات را جایگزین نمکدان کنید.
- با مصرف زیاد نوشیدنی های شیرین در کودکی طعم تلخ دیابت را در بزرگسالی تجربه می کنید.
- همه مواد غذایی دارای سدیم ( نمک پنهان ) هستند، مراقب نمک پنهان باشید.
- از سرخ کردن غذا با روغن زیاد تا می توانید پرهیز کنید.
- سعی کنید کمتر از غذاهای سرخ کرده استفاده کنید.
- یادتان باشد، هرچه در مصرف روغن بیشتر خسیس باشید، سلامت شما بیشتر تضمین می شود.
- سکته قلبی در کمین من و شما، مصرف قند، نمک و چربی را کاهش دهیم.
- سلامت قلبتان را قربانی چاقی نکنید.
- بجای نان سفید از انواع نان هایی که سبوس بیشتری دارند استفاده کنید.
- از کودکی با اضافه کردن سبزیجات به غذای کودکتان او را با سبزیجات آشنا کنید تا به مصرف آنها عادت کنند.
- فرزندتان را با طعم میوه های مختلف آشنا کنید تا مصرف روزانه میوه به یک عادت برای فرزندتان تبدیل شود.
- میوه های ریز و درشت ارزش غذایی یکسانی دارند.
- ذائقه کودکان را از اوایل زندگی به غذای کم نمک، کم چرب و کم شیرین عادت دهید.
- فست فودها حاوی چربی و نمک زیادی هستند در مصرف آنها افراط نکنید.
بشقاب سبز سبزیجات
مصرف بیشتر سبزیجات احتمالا به سلامت قلب و کاهش خطر چاقی و دیابت کمک می کند
“سبزی بخور، واست خوبه”. این جمله ای است که بسیاری از ما در کودکی از والدینمان شنیده ایم. به نظر می رسد حق با آن ها بوده است، به تازگی سه مطالعه نشان داده که ماده شیمیایی به نام نیترات که در سبزیجات سبز رنگی چون اسفناج، کاهو و کرفس وجود دارد ممکن است به سلامت قلب و کاهش خطر چاقی و دیابت کمک کند.
براساس نتایج سه مطالعه که توسط محققین دانشگاه کمبریج و ساوت همپتون انگلستان انجام شد، مصرف سبزیجات سبزرنگ سبب کاهش خطر بیماری ها قلبی و دیابت شد.
در اولین مطالعه دکتر اندرو موری و همکاران دریافتند که سبزیجات غنی از نیترات ممکن است تولید هورمون اریتروپویتین از کبد و کلیه ها را کاهش دهند. این هورمون تنظیم کننده تعداد سلول ها خونی در بدن است. این گروه از محققین توضیح داده اند که در ارتفاعات زیاد و بیماری های قلبی و عروقی، بدن در خطر کمبود اکسیژن است. به منظور دریافت بیشتر اکسیژن، اریتروپویتین تولید سلول ها خونی را افزایش می دهد. با این حال، تعداد بالا سلول ها خونی منجر به غلیظ شدن خون می شود. این به معنی قحطی اکسیژن برای اندام و بافت های بدن است زیرا خون نمی تواند در عروق بسیار ریز آن ها جریان پیدا کند. اما یافته ها حاصل از این مطالعه نشان داد مصرف بیشتر سبزیجات حاوی نیترات ممکن است با کاهش تولید سلول ها خونی سبب رقیق شدن خون که عامل مهمی در سلامت است شود. دکتر موری گفت:
” در این مطالعه ما نشان دادیم که نیترات دریافتی از غذا می تواند به تنظیم انتقال اکسیژن به سلول ها و بافت ها کمک کنند که سبب تامین اکسیژن مورد نیاز سلول ها و بافت های بدن بدون نیاز به تولید بیشتر سلول های خونی که عامل غلظت خون و اختلال در سلامت هستند می شود. کاهش غلظت خون بدون تداخل در اکسیژن رسانی احتمالا از ایجاد لخته نیز جلوگیری می کند و خطر سکته و حمله قلبی را کاهش می دهد.”
در مطالعه ای دیگر، موش ها آزمایشگاهی را در ارتفاعات بالا قرار دادند تا تولید سلول ها خونی را افزایش دهند. آن ها دریافتند که موش هایی که رژیم غذایی با نیترات بالا در مقایسه با موش ها با رژیم کم نیترات بهتر در مقابل اختلالات قلبی و عروقی مقابله کردند. نیترات سبب افزایش تولید ترکیبی می شود که سبب گشادی عروق و درنتیجه بهبود جریان خون می شود. بر اساس پژوهش ها انجام شده نیترات از پروتئین ها موجود در سلول ها قلبی که برای سلامت قلب حیاتی هستند محافظت می کند.
نیترات سبب تبدیل سلول ها “بد” چربی به سلول ها “خوب” چربی می شود
در مطالعه سوم که توسط لی رابرتز و همکاران از دانشگاه کمبریج انجام شد، دریافتند که نیترات سبب فرایندی به نام قهوه ای شدن می شود که سلول “بد” سفید چربی به سلول ها زرد مایل به قهوه ایی تبدیل می شوند. محققین توضیح داده اند که سلول ها زرد مایل به قهوه ایی شبیه سلول ها “خوب” قهوه ای چربی می شوند که به منظور ایجاد گرما چربی می سوزانند. افزایش سطوح چربی قهوه ای با کاهش خطر چاقی و دیابت همراه است بنابراین این فرضیه مطرح می شود که نیترات موجود در برنامه غذایی می تواند از دیابت و چاقی جلوگیری کند.
بنابراین با استناد بر سه مطالعه انجام شده مصرف بیشتر سبزیجات سبزرنگ با کاهش خطر چاقی و دیابت همراه است.
باتشکر از مرکز بهداشت شهرستان اشکذر
