“… شهادت یکی از حیات‌بخش‌ترین سرمایه‌هایی است که در تاریخ شیعه وجود دارد. اما از وقتی به گفته ی “جلال” “سنت شهادت را فراموش کرده‌ایم و به مقبره‌داری شهیدان پرداخته‌ایم، مرگ سیاه را ناچار گردن نهاده‌ایم” و زنان و مردان ما عزادار شهیدان شده‌اند و بس.
از هنگامی که به جای شیعه علی (ع) بودن، شیعه حسین (ع) بودن و شیعه زینب (س) بودن، در عزای همیشگی مانده‌ایم!”
گرچه۱۴۰۰سال دیر، اما نم نم تا اینجا رسیده ایم. تازه اول راهیم و بی شک عشق است بهانه ی گذار از کیلومترها راهی که با هر قدم امید داریم به کوتاه تر شدنش…!
۱۶۰کیلومتری جنوب غربی بغدادیم، کنار دشت بی آب وعلف “بادیه ی شام” با هوای گرم، زمین های خشک و کم آب که در روایت های شیعه زیاد درباره فضیلت و قداستش آمده است. برای همین آرزوی هر مؤمنی آمدن به این شهر و حتی مردن در اینجاست، که روایت هست هر کس در این سرزمین دفن شود از عذاب قبر در امان است.
اینجا محل سجده ملائک به آدم است. می گویند معنای اسم این شهر در لغت یعنی سرزمینی برآمده و بلندتر از دریا که گاهی آنرا دریای خشکیده هم معنا کرده اند و روایت شده هم محل شروع حرکت کشتی نوح از اینجاست و هم کوهی که پسر نوح به آن پناه برد.
می گویند شاه عباس درصدد بوده اینجا را به خاک ایران ملحق کند که موفق نمی شود اما قبل از او شاه اسماعیل دستورکندن نهری را می دهد که از فرات تا اینجا جاری شود و هنوز این نهر به نهر شاه مشهور است. از نجف می نویسم، شهری که در دلش آستان مقدس حضرت علی (ع) است با آن گنبد عظیم طلایی. آرامگاه امیرالمؤمنین نگینی است سنگین بر دامن نجف، روشن تر از نگینی که از کرم گدا را بخشید!
آرامگاه “شیخ طوسی” از فقهای حوزه علمیه نجف در شمال حرم مطهر است که حالا مسجد شده و در گوشه اش آرامگاه “علامه آیت الله سیدمهدی بحرالعلوم” از مشاهیرامامیه است.
افراد مشهور زیاد دیگری هم در حریم حرم با شکوه بزرگ مرد نجف دفن شده اند از “شیخ عباس” قمی نویسنده ی مفاتیح الجنان گرفته تا “علامه حلی”، “علامه امینی”، “مقدس اردبیلی”، “ملا احمد نراقی”، “سیدمحمدکاظم یزدی”، “شیخ مرتضی انصاری”، “آیت الله بهبهانی” از رهبران مشروطیت، “سیدعبدالحسین شرف الدین”، “میرزای شیرازی”، “سید مصطفی خمینی”… و حتی “آقا محمد خان قاجار” و “تیمور لنگ”
از امام صادق نقل است که:”هر مؤمنی که در شرق یا غرب عالم بمیرد خداوند روحش را به وادی السلام می برد”
و همینطور گفته اند خداوند هفتاد هزار نفر را بدون حساب از این قبرستان وارد بهشت می کند. مقام حجت (عج) در وادی السلام است و جایگاهی است مقدس که به آن حضرت نسبت داده اند و مردم به زیارت آن می روند و آنجا نماز می خوانند.
آرامگاه حضرت هود و صالح (ع) هم در شهر خاموشان است که به کوشش علامه بحرالعلوم بقعه و بنایی از گچ و سنگ برای آن ها ساخته شد و در ۱۳۳۷قمری بنای آن توسط یک خیر ایرانی تجدید شد و گنبدش کاشی کاری شد. حالا بنا به چه دلیلی در حال تخریب این قبرستان تاریخی هستند نمی دانم!
نجف را به قصد کربلا که ترک کنی می شود از کوفه هم بگذری. شهری که باز عجین شده با نام بزرگ “علی”. “مسجد حنانه” در راه نجف به کوفه است جایی که طبق روایات وقتی سر امام حسین (ع) در آن قرار داده شد به ناله پرداخته یا تعظیم کرده است وبرای همین معروف است به حنانه.
آرامگاه “کمیل بن زیاد نخعی” از یاران باوفای امام علی (ع) هم در راه نجف به کوفه است. دعایی را که حضرت علی به او آموخت معروف است. می شود گفت به لطف یزیدی ها مساحت و رواق های آرامگاه کمیل حتی از حرم امام علی هم بیشتر شده. محدوده حرم کمیل قبر “زیاد” پدر”عبید الله ” و “ابوموسی اشعری” هم است.
وقتی به مدفن “میثم تمار” می رسی یعنی تا رسیدن به کوفه و “مسجد کوفه” چند صد متر پیاده فاصله داری.
گویا “و طور سینین” که در قرآن آمده اشاره اش به زمینهای اطراف مسجد کوفه است. مسجدی که ستون هفتم آن محل پذیرفته شدن توبه آدم بوده و مدفن۳۷۰ پیامبر خداست و جایگاه قضاوت امام زمان بعد از ظهور.
بی جهت نیست که در بعضی از روایات فضیلت خواندن هر رکعت نماز در مسجد کوفه را برابر صد رکعت در مساجد دیگر و حتی بیشتر از مسجدالاقصی ذکر کرده اند. ثواب خواندن نماز واجب اینجا برابر حج است و ثواب ادای نماز مستحب برابر عمره. علاوه بر اینکه اینجا بیشتر به ادای فردی نماز توصیه شده.
در این مسجد چند مقام هست و هر مقام دعا و نماز مخصوصی دارد مثل: مقام حضرت ابراهیم ـ مقام حضرت خضر ـ مقام دکه القضاء (محلی که علی (ع) در آنجا می نشست و کار قضاوت انجام می داد) ـ مقام بیت الطشت: محلی که معجزه ای از علی (ع)در آنجا ظاهر شده برای اثبات بی گناهی یک دختر ـ مقام رسول الله (که وقتی پیامبر به معراج می رود علت نوری که از زمین به آسمان برمی خیزد را سوال می کند و جبرییل می گوید نور از محلی است در کوفه و پیامبر آنجا نماز می خواند)ـ مقام توبه (محلی است که حضرت آدم و هوا بعد از هبوط خداوند را به خمسه ی آل عبا خواندند و توبه ی آن ها پذیرفته شد) ـ مقام نوح (خانه ی حضرت نوح بوده است که در قسمت انتهایی آن دری وجود داشته به نام باب الفرج که به خانه ی حضرت علی(ع) راه داشته) ـ مقام امام صادق (ع)(محل تدریس امام صادق در مسجد کوفه ) ـ مقام علی بن الحسین( محل عبادت امام سجاد در کوفه) ـ مقام جبرئیل(جایی که بعد از ضربت خوردن حضرت علی (ع) جبرئیل گفت «لقد تهّدمت والله ارکان المهدی و انفصلت العروه الوثقی قد قتل علی المرتضی» این مقام به مقام امام حسن وحسین(ع) هم مشهور است ـ مقام صلوه اللیل ( محل نماز شب حضرت علی (ع)) ـ محراب شهادت (محل ضربت خوردن حضرت علی (ع)) ـ مقام نوح محل فرود کشتی حضرت نوح که در وسط مسجد است.
جایی می خواندم شیعه چهار مکان مقدس دارد که درآنجا به خاطر حفظ شأن و منزلت جایگاه، نماز را کامل می خواند: مسجد الحرام در مکه، مسجد النبی در مدینه، حرم امام حسین (ع) و همین مسجد کوفه.
اعمال مسجد کوفه با زیارت محل شهادت امیرالمومنین یعنی محراب مسجد تمام می شود. محرابی که اکنون وجود دارد کار دست هندی هاست.
از گوشه مسجد کوفه می شود به حرم مسلم بن عقیل ـ سفیر امام حسین ـ رفت و همچنین به حرم تنها فارسی زبان سپاه امام حسین یعنی مختار ثقفی، همان انتقام گیرنده خون حسین.
گویا ابن ملجم مرادی هم کنار قبر مختار دفن شده و کمی آن طرفتر از حرم مسلم، محل قبر هانی بن عروه قرار دارد. پشت مسجد کوفه بنایی است منسوب به منزل امیر المومنین.
این چاهی است که می گویند علی (ع) با آن درد و دل می کرد.
“مسجد سهله” هم در کوفه است که البته با فضیلت ترین مسجد بعد از مسجد کوفه است .در حدیث آمده که محل اقامت امام عصر بعد از ظهور، مسجد سهله خواهد بود. مسجدی که خیاطی و زندگی “ادریس” پیامبر، خانه ی “حضرت ابراهیم”، محل ورود و مسکن “حضرت خضر” و خانه ی “حضرت مهدی(ع)” به روایت “امام صادق” است. می گویند تمام انبیاء الهی در این مسجد نماز خوانده اند و هر کس اینجا اقامت کند انگار در خیمه ی رسول الله اقامت کرده.
مسجد سهله جایی است که “اسرافیل” روزی آنجا در “صور” می دمد و قیامت به پا می شود!
این مسجد هم هفت مقام دارد: مقام حضرت صادق(ع) (محل عبادت آن حضرت) ـ مقام حضرت ابراهیم( خانه ی آن حضرت) ـ مقام حضرت ادریس( خانه ی آن حضرت) ـ مقام حضرت خضر( خانه ی آن حضرت) ـ مقام صالحین (جایی که تمام انبیاء آنجا نماز خوانده اند) ـ مقام زین العابدین (محل عبادت حضرت سجاد(ع)) ـ مقام حضرت مهدی(ع)(جایی که بسیاری از علما ی بزرگ آن حضرت را زیارت کرده اند)
مدفن “حربن یزید ریاحی”،”عون ابن عبدالله ابن جعفر”و “دو طفلان مسلم” در کنار شط فرات در فاصله ی چند کیلومتری حرم امام حسین هستند. و وقتی از دیدن و زیارت اینجا فارغ شدی یعنی کربلا نزدیک است…
“هر که می خواهد برود” را وقتی “امام حسین” با صدای بلند تکرار می کرد، شاید می خواست حق انتخاب بدهد به هر کسی که آگاهانه می دانست چرا می ماند. می گویند امام سراغ خیلی ها رفت که بیایند، بعضی لبیک گفتند حتی پیش از بی وفایی کوفی ها، و بعضی بهانه آوردند.جایی می خواندم: من زن و بچه دارم را “مالک بن نصرار حبی” گفت، کار و مسئولیت را “طرماح” بهانه کرد، من اهل سیاست نیستم را “عبدلله بن عمر” به زبان آورد، وظیفه شرعی دیگری دارم گفته ی “عمروبن قیس” بود، شما که پیروز نمی شوید من چرا همراهتان باشم از “ضحاک مشرقی” نقل شده، می ترسم را “یزیدبن مسعود نهشلی” اعتراف کرد، آمادگی روحی اش را ندارم ولی کمک مالی می کنم را “عبیدالله بن حر جعفی” بیان کرد، دنبال شر نمی گردم را از “عبدالله بن مطیع عدوی” نقل کرده اند و … به این ترتیب شمار آنها که ماندند ۷۲ تن شد.
حرم امام حسین (ع) که ساختمانش بارها تخریب و بازسازی شده مرکز شهر است. داخل حرم، ضریح شش گوشه ی ایشان است، شش گوشه چون حضرت علی اکبر(پسربزرگ امام) پایین پا و داخل ضریح است و حضرت علی اصغر(پسر کوچک امام) روی مزار امام حسین است یعنی روی سینه ی پدر.
اولین بنا روی قبر “امام حسین” را “مختار” بنا کرد. “مامون” هم بنایی با شکوه تر بنا کرده بود که تا زمان “متوکل” باقی مانده بود. گویا “منتصر” و “عضد الدوله” هم اقدامات مثبتی انجام داده اند. “حاج حسین خان صدر” همان کسی که مدرسه صدر و خیابان چهارباغ صدر خواجو به نام او در اصفهان معروف است، دربهای حرم را هدیه داده اما بطور کلی در زمان “ناصر الدین شاه قاجار” و “نادرشاه افشار” کارهای بزرگی در کربلا انجام شده است. مثل رواق جنوبی حرم “ابوالفضل(ع)” که آنرا از سنگهای اضافه کاخ گلستان بنا کرده اند.
“کف العباس” جایی است که دست های “حضرت عباس” (ع) را قطع کردند. محل دست راست رو به روی در “باب الفرات” و نزدیک ترین محل به “علقمه” است. محل دست چپ هم مقابل صحن شرقی است. این محل ها طوری قرار گرفته اند که حرکت حضرت را ازعلقمه تا محل شهادت کامل می شود تصور کرد…
نهری هم جاری است که میگویند بخشی از علقمه است اما خیلی ادعای معتبری نیست چون فاصله ی زیادی با صحنه ی نبرد داشته.
“گودال قتلگاه” جایگاهی است نزدیک آرامگاه “حبیب ابن مظاهر اسدی” که بنا به روایات امام آنجا به شهادت رسید و بعدها به جایگاه کنونی منتقل و دفن شد.
حرم حضرت “ابوالفضل” العباس (ع) با گنبدی طلایی اما کوچکتر از گنبد امام حسین، و چهار رواق و ایوان و صحن زیبا در۳۵۰ متری شمال شرقی حرم آقاست که این ضریح زیبا به دستور مرحوم “آیت الله حکیم” در سال ۱۹۶۵ میلادی در اصفهان ساخته شد.
می گویند زبان رسمی عراق عربی است، زبان بین الحرمین فارسی و زبان حرم حضرت عباس (ع) ترکی. این حرم شرق حرم امام حسین است و حدود ۳۵۰متری آن. می گویند فاصله ی آن مساوی فاصله ی صفا و مروه است.
وقتی اسم کربلا می آید، اولین تصویری که به ذهن می آید تصویر بین الحرمین است. خیابانی که از دو طرف با نخل و میله های سبزرنگ محصور شده و از حرم امام حسین تا حرم حضرت عباس ادامه دارد.
از در جنوبی حرم که بیرون می روی میدان مشک را می بینی، همان جایی که مشک حضرت پاره شد.
“تل زینبیه” با بلندای حدود ۵متر جنب حرم ابا عبدالله الحسین(ع) جایی است که “حضرت زینب” ناظر اتفاقات روز عاشورا بوده و الان غرب صحن و مشرف به حرم امام حسین است و حدود ۱۵۰ متر با خیمه گاه و ۷۵ متر تا قتلگاه فاصله دارد.
“خیمه گاه” جایی است که خیمه های امام و یاران شان برپا بوده. در داخل خیمه گاه که حدود ۲۵۰ متری قتلگاه قرار دارد قسمت هایی را با شب عاشورا شبیه سازی کرده اند از خیمه حضرت عباس که ابتدای خیمه هاست بعنوان نگهبان خیمه ها تا خیمه امام حسین که به صورت گنبد است و سنگی تاریخی در آن جاست و خیمه “امام سجاد”(ع) و “علی اکبر” و “قاسم ابن الحسن” تا چاهی با آب غیرقابل شرب که میگویند شب عاشورا از آب آن برای وضو و غسل استفاده می شده…
یاد گفته های دکتر افتاده ام: “…آنها که رفتند، کاری حسینی کردند، و آنها که ماندند، باید کاری زینبی کنند، وگرنه یزیدی اند”
“… حسین (ع) با همه هستی اش آمد تا در محکمه جنایت تاریخ، به سود کسانی که هرگز شهادتی به سودشان نبوده است و خاموش و بی دفاع می مردند، شهادت بدهد و اکنون محکمه پایان یافته است…
شهیدان مرده‌اند، و ما مرده‌ها زنده هستیم!
.jpg)
حالا در کاظمین هستیم. شاید این هم یکی از خوش یمنی های سفر باشد، اقامت در هتلی که پنجره هایش ختم می شود به مرقد امام “کاظم” و امام “جواد” علیهم السلام. مرقدی با صحنی بسیار بزرگ که حرم “امام رضا”(ع) را به یادت می آورد. در کاظمین بعد زیارت امامان معصوم می شود مدفن “شیخ مفید”، “ابن قولویه” ، “سید اسماعیل صدر”، “سید حیدر صدر” و “خواجه نصیر الدین طوسی” را هم دید.
می شود گفت اکثر نیروهای نظامی و حتی غیر نظامی عراق در وضعیت آماده باش دائم هستند. انگار به نوعی حکومت نظامی در شهرهاست. همه چیز به شدت کنترل می شود آنقدر که حتی اجازه ی حمل گوشی موبایل یا دوربین عکاسی را هم نداری. شاید برای همین منابع عکس و مستندات تصویری سفر به این کشور خیلی محدود است. همه جا نوعی نگرانی و حس ناامنی را حس می کنی. حالا به لحاظ سیاسی، جنگهای داخلی، دست به دست شدن قدرت و روی کارآمدن افراد ناکارآمد یا هر دلیل دیگری باشد، این وضعیت بحرانی دامن وضعیت بهداشتی و اقامتی را هم گرفته.
وضعیت بد جاده ها کمی نگران کننده است و می شود گفت تقریبا هیچ جا اثری از علامت های استاندارد رانندگی وجود ندارد.
این هم وضعیت بد زیربنایی تاسیسات برق…
وباز به یاد دکتر”…ما وارث عزیزترین امانت‌هایی هستیم که با جهادها و شهادت‌ها و ارزش‌های بزرگ انسانی، در تاریخ اسلام، فراهم آمده. ما وارث اینهمه هستیم و مسئول آن که امتی بسازیم از خویش، تا برای بشریت نمونه باشیم. “وکذالک جعلناکم امه وسطا لتکونوا شهداء علی الناس و یکون الرسول علیکم شهیدا” خطاب به ماست؛ رسالتی سنگین، رسالت حیات و زندگی و حرکت بخشیدن به بشریت، بر عهده ماست، که زندگی روزمره‌مان را عاجزیم!”
به امید روزی که فرشته ی صلح و عدالت همه مردم جهان را در آغوش بگیرد…
منبع: http://www.blog.leilihakim.com
