اطراف ماصفحه اصلی

صنایع دستی یزد «دارایی بافی»

دارایی بافی نوعی هنر بافت پارچه است که در استان یزد رواج دارد .در واقع این کار روش قدیمی برای بافت پارچه از جنس ابریشم می باشد که نقش های خاصی دارد و نوع رنگرزی آن متفاوت است .جالب است بدانید در گذشته از آنجا که ابریشم بسیار گرانقیمت بود آن را در جهاز عروس به عنوان سرمایه قرار می دادند

در مورد وجه تسمیه آن گفته می شود نام دارایی از آن جهت برای آن مصطلح شده که در قدیم این پارچه جهیزیه هر عروس و جز وسایل سرمایه ای او بوده و به این دلیل به آن دارایی گفته اند و یا چون اشخاصی که این نوع پارچه را می‌خریدند ثروتمند بوند به این سبب به آن دارایی می‌گفتند.

«ایکات» در زبان لاتین معادلی است که برای دارایی زبان فارسی استفاده می‌شود و به معنای گره زدن و پیچاندن است و منظور از آن شیوه بستن تار و پود از روی الگویی که از پیش آماده شده، است.

مارکوپولو جهانگرد شهیر ایتالیایی در سفری که به یزد داشته است در سفرنامه اش اشاره ای به مرغوبیت پارچه های یزد بافته می کند: «منسوجات ابریشمی بسیار خوب و مرغوبی در این شهر تهیه می شود که مشهور و مرسوم به یزدی است و در نتیجه مرغوبیت و لطافت این کالای نفیس ، منسوجات یزد در اقطار و اکناف عالم توسط بازرگانان ممالک مختلف جهان به فروش می رسد

و ی همچنین در سفرنامه ونیزیان در باره نساجی و پارچه های ابریشمی یزد در مقایسه با جاهای دیگر می نویسد،

«کسانیکه پارچه های ابریشمی و خوب و خوش بافت سوریه را می خرند بگو بروند و پارچه های ابریشمی یزد را برگزینند»

برای تهیه دارایی نخهای تار را قبل از بافت به روشهای خاص رنگ می کنند که به تدریج رنگها در حین بافت مشخص می شود ماده اولیه آن ابریشم طبیعی بوده ولی در حال حاضر نخ ویسکو است

ویژگی خاص پارچه های دارایی نوع نقش آن است چرا که  پارچه زیبا و رنگارنگ دارایی با رنگهای گرم و پرشوری مانند زرد ، سبز ، قرمز و بنفش است.

از دارایی برای رومیزی، رولحافی، رو تختی، تزئین لباس، روسری، بقچه و… استفاده می‌کنند.

از جمله نقوش به کار رفته در دارایی می‌توان به طرح تک گل، چهارگل و چهارخانه اشاره نمود. معمولا ایکات در اندازه‌های خاصی (معمولا در طول ۳۰ متر و عرص ۹۰ سانتی متر) بافته می‌شود.

دارایی بافی به سه روش انجام می‌شود: دارایی تار، دارایی پود  و دارایی دوگانه تارو پود.

در روش تار، نخ‌های تار؛ در روش پود، نخ‌های پود؛ و در روش تارو پود، هر دو نخ‌های تار وپود قبل از چله کشی، رنگرزی می‌شوند.

در هر سه روش باید نخ‌ها را روی نوعی چهار چوب بکشند تا بتوان آن‌ها را به صورت نقشی جمع کرد و به هم بست. در هر سه روش وقت گیرترین کار، بستن و رنگ کردن و باز کردن نخ‌ها می‌باشد. مقدار بستن از اندازه ظرافت نقش تبعیت می‌کند. در دارایی‌های معمولی ۱۰ الی ۱۵ تار در یک دسته قرار دارد، اما در بهترین بافت، برای یک دسته ۳ تار قرار داده می‌شود.

مدل‌های مختلف استفاده از دارایی
  عکس مانتو با استفاده از دارایی
عکس روتختی دارایی
عکس شال و کوله پشتی دارایی

حکایت پارچه زربفت و دارایی،

پارچه زربفت  که کهنه می شده چون مقداری طلا در آن بوده در آتش می سوزانیدند که طلاهای آن را جدا کنند پارچه دارایی از این سوختن مصون بوده است  لذا شاعری گفته است :

چه خوش زربفت وقت سوختن گفتا به دارایی

نه دارایی نشان عافیت باشد نه دارایی

 

 

گردآورنده : حسین دهقانی

 

منابع

  • taninekhatam.ir
  •  یزد در سفرنامه ها گردآورنده اکبر قلم سیاه
  • سایت ستاره
  •  یزد نگین کویر

 

نوشته های مشابه

‫2 دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا