معارف

معنای توفیق//آیت الله جوادی آملی

در فرهنگ قرآن کریم، توفیق به معنای «آسان کردن» است؛ یعنی خدای سبحان، پیمودن راه را برای انسان آسان تر می کند؛ چه از طرف مثبت که همان صراط مستقیم است و چه از جانب منفی که کج راهه است. آن جایی که خداوند به کسی توفیق می دهد، به این معناست که گرایش قلبی او به سمت امور خداپسند، آسان تر می شود و اسباب و علل حرکت در این مسیرها، برایش فراهم تر می گردد و بهتر معارف را درک می کند و راحت تر عمل می کند؛ البته این به معنای آن نیست که راه گناه برای او بسته است – و الا جبر به وجود می آید – بلکه گناه کردن برای وی سخت است.

عکس توفیق، حالت بی توفیقی است؛ یعنی به واسطه گناه پی درپی، گرایش قلبی انسان به سمت امور ناپسند، آسان می شود. چنین فردی، راحت دروغ می گوید؛ راحت به نامحرم نگاه می کند و با سختی، معارف الهی را می فهمد و عمل می کند؛ نسبت به مسائل معنوی، بی میل است؛ ترک گناه برای او سخت می شود و اذعان دارد که دلم می خواهد گناه نکنم؛ ولی نمی تـوانم!

پس توفیق در هر دو مسیر، به معنای سهولت است. قرآن کریم درباره گروه اول می فرماید: «فامّا من اعطی واتّقی و صدّق بالحسنی، فسنیسّره للیسری؛۱ و اما آن کس که برای رضای خدا از مال خویش بخشید و تقوا پیشه کرد و نیکوترین وعده خدا را در مورد انفاق کنندگان راست شمرد، به زودی او را برای ورود به بهشت، آماده خواهیم ساخت و به آسایش و زندگی آسوده می رسانیم».

قرآن درباره گروه دوم نیز می فرماید: «و امّا من بخل و استغنی و کذّب بالحسنی فسنیسّره للعسری؛۳و اما آن کس که بخل ورزید و با گردآوری ثروت، در پی توان گری بود و نیکوترین وعده خدا را دروغ شمرد، به زودی او را برای دشواری و عذاب، آماده خواهیم ساخت».

بنابراین، راه برای هر دو گروه باز است. گروه اول به راحتی کار خیر انجام می دهند و در عین حالی که می توانند گناه کنند، گناه کردن برایشان سخت است و گروه دوم به راحتی گناه انجام می دهند و در عین حالی که می توانند توبه کنند، توبه کردن برایشان سخت است. پس هر دو گروه با اختیار خود، مسیر حرکت خود را انتخاب می کنند؛ هم گروه اول، توان گناه کردن دارند، ولی با اختیار خود گناه نمی کنند و هم گروه دوم توان توبه دارند، ولی با اختیار خود و به سختی، توبه می کنند یا موفق به توبه نمی شوند.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا