اگر سری به روایات اهل بیت (ع) می زدید و رابطه ی دوا و دعا را به دست می آوردید متوجه می شدید که برخی از مردم، فلسفه ی دعا را به درستی درک نکرده اند.
دعا نقش اساسی در تغییر رفتار و درمان بیماریهای جسمی و روحی افراد دارد. دعا در بهبودی افراد بیمار نقش تعیین کننده ای دارد ولی این به معنای این نیست که طب و دارو در درمان بیمار بی اهمیت است.
سلامت معنوی و نقش دعا در سلامت جامعه بسیار مؤثر است چرا که افرادی که رابطه بشتری با خدا دارند و اعتقاد قلبی و ایمان قوی تر دارند در مقابل مشکلات و حتی بروز بیماری ها بسیار قوی تر عمل می کنند. همچنین سلامت معنوی افراد جامعه موجب عمر طولانی تر و سلامت روان پایدارتر می شود.
باید دانست که در فرهنگ انبیاء، ائمه و اولیای الهی، راه کرامت و معجزه و امثال این امور، راه اصلی درمان بیماریها نیست و اگر از این راه افراد معدودی را درمان نموده اند غالبا اغراضی هدایتی در میان بوده است. یعنی این بزرگواران از این روش بهره می بردند تا نبوت یا امامت خود با حقانیت دین و معجزه را به اثبات برسانند. لذا وقتی خود انبیاء یا ائمه (ع) یا اولیای الهی بیمار می شدند از پزشک و دارو و دیگر راههای علمی و عقلایی بهره می جستند و در عین حال از خدا طلب شفا و بهبودی می کردند.
از این رو در روایات اهل بیت (ع) از علم طب به بزرگی یاد شده و بر استفاده از دارو در موارد لزوم توصیه شده است؛ لکن در کنار این توصیه ها، دعاها و توسلهایی نیز تعلیم نموده اند تا بیماران تحت تأثیر کارهای موثر پزشکان و تأثیرات شگفت داروها دچار شرک افعالی نشوند و پزشک و دارو را مستقل در تأثیر نپندارند؛ و بدانند که اینها صرفا ابزار شنا هستند و شفا دهنده خداست که فینش از طریق انبیاء و ائمه (ع) و اذکار و ادعیه و پزشک و دارو می رسد و از آن راه در وجود بیمار مؤثر واقع می شود.
امام صادق (ع) فرمودند: «برای تب علاجی نیافتم مؤثرتر از آب سرد و دعا.» (بحار الأنوار، ج۵۹، ص ۹۶) یعنی نه صرف آب سرد و نه صرف دعا ، بلکه هر دو باهم. یعنی راه طبیعی را استفاده کنید ولی از خدا نیز غافل نشوید.
باز فرمودند: «خدا ابا دارد از اینکه امور را جاری سازد مگر از راه علل و اسبابش؛ لذا برای هر چیزی سببی قرار داد.» ( الکافی، ج ۱، ص ۱۸۳)
رسول خدا (ص) نیز فرمودند: «خدا درد و دارو را نازل نمود و برای هر بیماری دارویی قرار داد، پس مداوا کنید ولی با حرام مداوا نکنید.» (بحار الأنوار، ج ۵۹، ص ۷۶)
از امام صادق (ع) پرسیده شد، درباره ی شخصی که به دست یهودی یا مسیحی مداوا می شود، فرمودند: اشکالی ندارد، شفا تنها به دست خداست. ( پزشک تنها وسیله است.) (بحار الأنوار، ج ۵۹، ص ۷۳)
رسول خدا فرمودند: «امراض خود را مداوا کنید! همانا آنکه بیماری را نازل نموده داروی آن را هم نازل کرده است.» (بحار الأنوار، ج ۵۹، ص ۷۰)
امام صادق (ع) فرمودند: «پیامبری از پیامبران خدا بیمار شد، پس گفت: معالجه نمی کنم تا آن کس که مرا بیمار نموده خود مرا شفا دهد. پس خدا به او وحی نمود که شفا نمی دهم مگر اینکه خود را معالجه کنی که همانا شفا از من است. ( یعنی شفای حاصل از دارو نیز به اراده من است)» ( بحار الأنوار ، ج ۵۹ ، ص ۶۶)
باز رسول خدا فرمودند: «خود را درمان کنید که خدا دردی نفرستاد مگر اینکه درمانش را هم همراهش فرستاد مگر مرض سام یعنی مرگ که درمان ندارد.» ( بحار الأنوار، ج ۵۹، ص ۷۳)
همچنین فرمودند: «برای هر بیماری دارویی است که چون آن دارو به آن بیماری برسد به اذن خدا معالجه نماید.» ( بحار الأنوار، ج ۵۹، ص ۷۶)
امام حسین (ع) هم فرمودند:«رسول خدا بر علی (ع) وارد شد در حالی که تب داشت، پس آن حضرت امر فرمود به خوردن غبیراء» (بحار الأنوار، ج۵۹، ص ۹۶)
ملاحظه می فرمایید که اهل بیت (ع) در عین اینکه به شفا دهندگی خدا اعتقاد راسخ داشتند ولی توصیه به دارو و طبیب نیز می کردند ولی دارو و طبیب را مجرای فیض خدا می دانستند نه مستقل در تاثیر.
منبع: گاهنامه علمی دانشجویی سدر
