زندگی ماشینی امروزی علاوه براین که زندگی را برای ما انسانها راحترکرده اما به دنبال این راحتی مشکلات متعددی رو برای سلامتی ما ایجاد کرده است که یکی از شایع ترین این مشکلات چاقی و اضافه وزن است. بر اساس هشدار سازمان بهداشت جهانی در کل دنیا آمار افراد درگیر چاقی و اضافه وزن در حال افزایش است که کوکان و نوجوان هم از این امر مستثنی نیستند.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴، حدود ۴۱ میلیون کودک زیر ۵ سال دچار اضافه وزن یا چاقی هستند که ۴۸ درصد از آن در آسیا زندگی می کنند.
نوع زندگی امروزکودکان و نوجوانان را هم از جنب و جوش و بازی های دوران کودکی دور کرده است که نتیجه این بی تحرکی شیوع چاقی و اضافه وزن در انها شده است . به طوری که این دو عامل میتواند خطر ابتلا به دیابت ، بیماری های قلبی و عروقی ، کبد چرب ، فشار خون وسرطان را در بزرگسالی چند برابر کند.
همچنین کودکان درگیر اضافه وزن و چاقی دچار کاهش اعتماد به نفس و گوشه گیری میشوند چرا که آنها مانند همسالان خود نمی توانند در بازیهای گروهی شرکت کنند و حتی از سوی همسالان خود مورد تمسخر قرار میگیرند.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴، حدود ۴۱ میلیون کودک زیر ۵ سال دچار اضافه وزن یا چاقی هستند که ، ۴۸ درصد از آن در آسیا زندگی می کنند.
چاقی و اضافه وزن میتواند سه علت داشته باشد:
ژنتیکی: به یاد داشته باشید که اگرپدر یا مادر چاق باشند احتمال ابتلا به اضافه وزن فرزند ۴۰ درصد و اگر هر دو چاق باشند این میزان تا ۷۰ درصد است.
دریافت اضافه کالری:اگر میزان مواد غذایی مصرفی بیش از نیاز بدن باشد مازاد این مواد در بدن تبدیل به چربی میشود که نتیجه آن اضافه وزن و چاقی میشود.
بی تحرکی : کودکان در طول روز بیشتر وقتشان را صرف نشستن مقابل تلویزیون، کامپیوترو تبلت می کنند و همین بی تحرکی باعث عدم سوختن کالری دریافتی می شود که در نهایت چاقی و اضافه وزن را در کودکان را ایجاد می کند.
اگر کودکتان دچار اضافه وزن و چاقی است:
۱- فرزندتان را از نظر روانی حمایت کنید،در واقع سعی کنید بدون آنکه مستقیماً روی اضافه وزن او تاکید کنید به تدریج با تغییر الگوی غذایی و فعالیت بدنی ، اضافه وزن او را اصلاح کنید .
۲- فرزندتان را وادار به بازیهای دسته جمعی ، شنا و دوچرخه سواری و اسکیت کنید و باید روی فعالیت های نشسته فرزندتان نظارت داشته باشید.
۳- دیدن تلویزیون ، بازیهای کامپیوتری و … را برای فرزندتان محدود کنید به طوری که تماشای تلویزیون ،استفاده از کامپیوتر و تبلت را به روزی کمتر از ۲ ساعت باشد.
۴- به کودکتان آموزش دهید که آهسته غذا بخورد.
۵- مصرف غذاها و تنقلات با کالری و چربی بالا مثل فست فود ها ،چیپس ، اسنکها ،شکلاتهای صبحانه، شیر کاکائو، شیرینی به خصوص شیرینی خامه ای ،بستنی ، خامه، سس مایونزو سس گوجه فرنگی را برای کودکتان محدود کنید.
۶- مصرف ابمیوه های صنعتی و نوشابه ها را محدود کنید وکودک را تشویق به مصرف آبمیوه های طبیعی و از همه مهتر خود میوه کنید.
۷- حتما مصرف شش وعده غذایی در طول روز را کودک داشته باشد و به هیچ عنوان وعده صبحانه حذف نشود.
۸- از ماست پنیر ، شیروکم چرب استفاده کنید.
۹- میزان سبزیجات وعده هایی غذایی فرزندتان را افزایش دهید. به عنوان مثال در کنار غذای کودک حتما سالاد وجود داشته باشد.
۱۰- میزان فیبر دریافتی روزانه فرزندتان را با مصرف سبزیجات ، استفاده از نانهای سبوس دار مثل سنگک یا بربری و مصرف میوه افزایش دهید.
۱۱- سعی شود از میوه تازه به جای میوه خشک استفاده شود چرا که میوه خشک به دلیل از دست دادن آب کالری بیشتری دارد.
۱۲- اگر کودکتان دانش آموز است حتما از میوه ها و ساندویج های خانگی سالم همچون نان و پنیرخیار و گوجه فرنگی یا تخم مرغ و گوجه فرنگی استفاده کنید.
۱۳- فرزندتان را به پیاده رفتن به مدرسه و استفاده از پله به جای آسانسور تشویق کنید.
۱۴- مقدار نمک، شکر، افزودنی های مختلف، چربی های حیوانی و روغنهای گیاهی جامد و یا مایع فراتر از نیاز بچه به هنگام طبخ غذا در منزل را کاهش دهید.
۱۵- حتما با مراجعه به کارشناسان تغذیه برای روند کاهش وزن فرزندتان کمک بگیرید.
راهکاری برای پیشگیری از اضافه وزن و چاقی:
۱-فرزندتان را تشویق کنید به جای دلستر و نوشابه های پرکالری و شیرین ، دوغ و آب میوه های طبیعی و آب مصرف کننند.(به یاد داشته باشید که یک قوطی نوشابه ده قاشق چای خوری شکر دارد)
۲-تلاش شود که تمایل فرزندتان به غذاهای آماده که حاوی کالری بالایی هستند را کاهش دهید و کودک را به مصرف غذاهای خانگی تشویق کنید.
۳-فرزندتان را به فعالیت تشویق کنید توصیه می شود که کودکان و نوجوانان در طی روز ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشند.
۴-هیچ وقت فرزندتان خوردن صبحانه را فراموش نکند. به خصوص دانش آموزان وقتی که صبحانه نمیخورند در وعده ناهار به دلیل افت قند خون اشتهای زیادی یدا می کنند و با خوردن مقدار زیادی غذا دچار اضافه وزن و چاقی میشوند.
۵- حتما از لبنیات کمتر از ۵/۱ درصد چربی استفاده کنید.
۶- فرزندتان را به مصرف روزانه ۲ تا ۴ واحد میوه تشویق کنید.
۷- سعی شود کمتر در صبحانه از شکلات صبحانه ، خامه سر شیرو غلات صبحانه استفاده کنید.
۸- فرزندتان را به مصرف سبزیجات به صورت سالاد یا آبپز تشویق کنید.
۹- سعی کنید در طول هفته حداقل سه بار از حبوبات در وعده های غذایی استفاده شود.
۱۰- مصرف بیسکویت ، اسنک های شور و پرچرب ، کیک ، شکلاتهاو دسرهای مختلف را در کودکتان محدود کنید.
۱۱- به جای مصرف نان های کم سبوس همچون تافتون، لواش و باگت از نانهای سنگک یا بربری استفاده کنید.
۱۲-اگر فرزندتان علاقمند به مصرف پیتزا یا همبرگز و غذاهای آماده است این غذاها را در خانه با سبزیجات فراوان و روغن کم بپزید.
سپیده دولتی – کارشناس دفتر بهبود تغذیه جامعه
با تشکر از مرکز بهداشت شهرستان اشکذر
