بهترین رنگ براى نعلین و دیگر کفش‌ها، رنگ زرد است وسپس سفید. و بهترین رنگ براى چکمه، رنگ سیاه است. رنگ قرمز در سفر سفارش شده، ولى در وطن کراهت دارد. ودر مورد نعلین سفارش شده است که جلو و عقبش بلند و قسمت میانى آن کوتاه و تهى باشد وتمام آن بر زمین نچسبد وغیر آن کراهت دارد؛ ظاهراً کفش نیز همین حکم را دارد. و (پوشیدن) کفش سرپایى (در بیرون از منزل) مکروه است. (به روایاتى در این زمینه توجّه فرمایید:)
اهمیّت پوشیدن کفش
۱. در روایتى معتبر آمده است که حضرت على علیه السلام فرمود: «پوشیدن کفش خوب، تن را از بلاها حفظ کرده، به انسان کمک مى‌کند که وضو ونمازش را به صورت کامل به جا آورَد».[۱] ۲. آن حضرت در حدیثى دیگر فرمود: «هر که دوست دارد عمرش طولانى شود، باید چهار کار کند: صبحانه را نزدیک طلوع آفتاب بخورد، کفش خوب بپوشد، لباس سبک بپوشد، کمتر آمیزش جنسى کند».[۲]
چه کفشى بپوشیم
۱. از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمود: «پوشیدن نعل هموار وصاف که همه‌اش بر روى زمین برسد، پوشش یهودیان است».[۳]
وروایات فراوانى در مذمّت چنین کفشى وارد شده است.[۴]
۲. در احادیث معتبر آمده است: «کفش سیاه نپوشید که: چشم را ضعیف مى‌کند، از قدرت شهوت مى‌کاهد، موجب اندوه مى‌شود. وکفش زرد بپوشید که :
چشم را جلا مى‌دهد، بر قدرت شهوت مى‌افزاید، اندوه را برطرف مى‌سازد وپوشش پیامبران است».[۵]
۳. از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمود: «پوشیدن کفش سیاه موجب غرور وتکبّر است».[۶]
۴. در حدیثى مى‌خوانیم که امام باقر علیه السلام فرمود: «هر که کفش زرد رنگ بپوشد، تا وقتى در پاى اوست در شادى وسرور باشد زیرا خداوند متعال در وصف گاو بنى‌اسرائیل مى‌فرماید: (صَفْرَاءُ فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِینَ)[۷] ».[۸]
۵. سُدیر صرّاف مى‌گوید: با کفشى سفید رنگ خدمت امام صادق علیه السلام رسیدم. حضرت فرمود: آیا دانسته چنین رنگى را انتخاب کرده‌اى؟ سپس فرمود: «هر که کفشى سفید از بازار بخرد کهنه نمى‌شود، مگر اینکه از جایى که گمان نمى‌بَرد مالى به او مى‌رسد». سدیر مى‌گوید: هنوز آن کفش سفید کهنه نشده بود که صد اشرفى از جایى که گمان نداشتم به دستم رسید.[۹]
۶. از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمود: «هر که کفش سفید یا زردرنگ بپوشد، مال وفرزندانى نصیب او شود».[۱۰]
۷. در حدیثى معتبر آمده است که امام صادق علیه السلام فرمود: «پوشیدن چکمه بر نور چشم مى‌افزاید».[۱۱]
۸. ودر روایتى دیگر فرمود: «مداومت بر پوشیدن چکمه، انسان را از مرگ بد و بیمارى سل مى‌رهاند».[۱۲]
۹. در حدیث است که داوود رقّى مى‌گوید: امام صادق علیه السلام را در سفر دیدم که چکمه سرخى پوشیده بود. پرسیدم: این چکمه سرخ چیست؟ فرمود: «این کفش را براى سفر گرفته‌ام وبراى گِل وباران خوب است، امّا در وطن هیچ رنگى بهتر از سیاه نیست».[۱۳]
۱۰. و در روایتى مى‌خوانیم که امام صادق علیه السلام فرمود: «حضرت ابراهیم۷ اوّل کسى بود که نعلین[۱۴] پوشید».[۱۵]
[۱] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۲، ح ۱؛ مکارم الأخلاق، ص ۱۲۲.
[۲] . امالى طوسى، ج ۲، ص ۲۷۹؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۱، باب ۳۲، ح ۵.
[۳] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۳، ح ۶.
[۴] . برخى از این روایات در وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۲، باب ۳۳، باب کیفیّه النعل، آمده است.
[۵] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۵، مکارم الأخلاق، ص ۱۲۵.
[۶] . کافى، ج۶، ص۴۶۵، دنباله حدیث ۱و۴ با کمى تفاوت ؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۵، باب ۳۸، ح ۱ و۲ و۳.
[۷] . ترجمه: «گاوى باشد زرد یکدست که بینندگان را شاد ومسرور سازد». سوره بقره، آیه ۶۹.
[۸] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۶، ح ۶؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۷، باب ۴۰، ح ۲ و۴.
[۹] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۵؛ ثواب الأعمال، ص ۴۳.
[۱۰] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۶، ح ۷؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۸، باب ۴۰، ح ۵.
[۱۱] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۶، ح ۱؛ مکارم الأخلاق، ص ۱۲۱.
[۱۲] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۶، ح ۲ و۳ وص ۴۶۷، ح ۶؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۸، باب ۴۱، ح ۱ و۲ و۳.
[۱۳] . محاسن، ص ۳۷۸، ح ۵؛ کافى، ج ۶، ص ۴۶۶، ح ۴.
[۱۴] . «نعلین» کفشى است که پشت ندارد و روى پا را به‌طور کامل نمى‌پوشاند.
[۱۵] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۲، ح ۲؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۱، باب ۳۲، ح ۱.
۱۲. آداب پوشیدن کفش
۱. در روایاتى معتبر که از امام باقر وامام صادق علیهم السلام نقل شده است، سفارش کرده‌اند به هنگام پوشیدن کفش از پاى راست وبیرون آوردن آن از پاى چپ آغاز شود.
ونیز فرموده‌اند: «هر که یک پا در کفش کند وپاى دیگرش برهنه باشد وبا این حال راه رود، شیطان بر او دست مى‌یابد».[۱]
۲. در حدیث است که عبدالرّحمن بن کثیر مى‌گوید: همراه امام صادق علیه السلام به جایى مى‌رفتیم، بند کفش امام پاره شد. من بند دیگرى که همراه داشتم درآوردم وجایگزین بند پاره کردم. حضرت که در این هنگام دست بر شانه من نهاده بود، فرمود: «هر کس کفش مؤمنى را اصلاح (ومشکل او را حل) کند، هنگامى که از قبر بیرون آید خداوند او را بر شتر پرسرعت سوار کند تا درِ بهشت را بکوبد».[۲]
۳. در حدیث است که یعقوب سرّاج مى‌گوید: در سفرى در خدمت امام صادق علیه السلام بودم. بند کفش حضرت پاره شد وبه‌اجبار با پاى برهنه به راه خود ادامه داد. عبداللّه بن ابى یعفور بند کفش خود را درآورد وبه حضرت داد، امّا آن حضرت قبول نکرد وفرمود: «هر که گرفتار مشکلى شده، سزاوار است که بر مشکل خود صبر کند».[۳]
استراحت دادن به پاها
۱. در حدیث است که عبدالرّحمن بن ابى عبدالله مى‌گوید: همراه امام صادق علیه السلام به دیدن کسى رفتم. چون حضرت بر او وارد شد (گویا جمعى با کفش نشسته بودند)، کفش خود را از پا بیرون آورد وفرمود: «کفش‌هایتان را بیرون آورید که این کار موجب استراحت پا مى‌شود».[۴]
دعاى پوشیدن کفش
۱. در کتاب مکارم الأخلاق[۵] به نقل از کتاب نجات آمده است: کفش را نشسته بپوش ودر وقت پوشیدن آن بگو: بِسْمِ اللهِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَوَطِّىءْ قَدَمَىَّ فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَهِ وَثَبِّتْهُما عَلَى الصِّراطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الاَْقْدامُ.[۶]
ودر وقت بیرون آوردن، ایستاده کفش‌ها را درآور وبگو: بِسْمِ اللهِ، اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی رَزَقَنی ما اَقی بِهِ قَدَمَىَّ مِنَ الاَْذى اَللّهُمَّ ثَبِّتْهُما عَلى صِراطِکَ وَلا تَزِلَّهُما عَنْ صِراطِکَ السَّوِىِّ.[۷]
۲. در کتاب فقه الرّضا[۸] آمده است: هرگاه بخواهى کفش یا چکمه بپوشى از پاى راست شروع کن وبگو: بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اَللّهُمَّ وَطِّئْ قَدَمَىَّ فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَهِ وَثَبِّتْهُما عَلَى الاْیمانِ وَلا تُزِلْزِلْهُما یَوْمَ زَلْزَلَهِ الاْقْدامُ اللّهُمَّ وَقِنِى مِنْ جَمِیعِ الاْفاتِ وَالْعاهاتِ وَمِنَ الاْذى.[۹]
وهنگام بیرون آوردن کفش از پاى چپ شروع کن وبگو: اللّهُمَّ فَرِّجْ عَنِّی مِنْ کُلِّ هَمٍّ وَغَمٍّ وَلا تَنْزَعْ عَنّی حُلَّهَ الاْیمانِ.[۱۰]
[۱] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۷، ح ۱ ـ ۴؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۹۰، باب ۴۳، ح ۱-۴ و باب ۴۴، ح ۱ـ۴.
[۲] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۴، ح ۱۳؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۴، باب ۳۵، ح ۱.
[۳] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۴، ح ۱۴؛ مکارم الأخلاق، ص ۱۲۳.
[۴] . کافى، ج ۶، ص ۴۶۴، ح ۱۵؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۸۵، باب ۳۷، ح ۱.
[۵] . مکارم الأخلاق، ص ۱۲۳؛ الامان من اخطار الاسفار والازمان، ص ۶۳.
[۶] . ترجمه: «به نام خدا. پروردگارا، بر محمّد و خاندان پاکش درود بفرست وگام‌هایم را در دنیا وجهان آخرتاستوار گردان و در روزى که همه قدم‌ها مى‌لغزند، آنها را بر پل صراط محکم وثابت گردان».
[۷] . ترجمه: «به نام خدا. حمد وثنا مخصوص خداوندى است که نعمتى به من داد تا بتوانم با آن پاهایم را از آزارواذیّت حفظ کنم. بار خدایا، پاهایم را بر صراط خود پایدار کن واز راه راست خود نلغزان».
[۸] . فقه الرضا، ص ۳۹۷ و ۳۹۸.
[۹] . ترجمه: «به نام خدا وبه ذات (پاک) خدا (آغاز مى‌کنم.) وحمد وستایش مخصوص خداست. بار خدایا!بر محمّد وآل محمّد درود بفرست. بار خدایا! قدم‌هاى مرا در دنیا وآخرت ثابت گردان، ودر پیمودن راهایمان پایدارشان کن، ودر روزى که قدم‌ها مى‌لغزد آنها را ملغزان. خدایا! مرا از تمام آسیب‌ها وآفات وآزارهاحفظ کن».
[۱۰] . ترجمه: «خدایا، هر اندوهى را از من برطرف کن وجامه ایمان را از تنم بیرون مکن».
منبع: کتاب حلیه المتقین علامه مجلسی با بازنگری تحت نظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی
