ایا نحس ماه صفر واقعیت دارد یا نه؟ ایا روایات در این زمینه معتبر است؟
در بین عامه مردم معمول ان است که برخی از روزها و ایام سال را نحس می خوانند و برخی دیگر از ایام را مبارک که یکی از معروف ترین این زمان ها مربوط به اغاز ماه صفر است؛ چنان که به این مطلب در کتاب شریف مفاتیح الجنان نوشته شیخ عباس قمی نیز اینگونه اشاره شده: (این ماه (صفر) معروف به نحس است) (مفاتیح الجنان، مرحوم شیخ عباس قمی، در اعمال ماه صفر، فصل هشتم، ص ۳۹۱.) نحس ماه صفر، ادعای مشهوری است که دلیل متقنی ندارد. در باب اصل نحوست ایام باید گفت از نظر عقل محال نیست که اجزای زمان با یکدیگر تفاوت هایی را داشته باشند، ولی استدلال عقلی برای ان نمی توان اورد. اما با مراجعه به قران می‌یابیم که تنها در دو مورد اشاره به نحوست ایام شده که مربوط به قوم عاد است: (ما بر هلاک ان‌ها تندبادی در روز پایداری نحسی فرستادیم) (قمر، ایه ۱۹.) و در سوره دیگر می فرماید: (ما تندبادی سخت و سرد در روزهای شومی بر ان‌ها مسلط ساختیم). (فصلت، ایه ۱۶.)
ضعف سند و دلالت روایات درباره نحس ماه صفر
در باب روایات، احادیث تقریباً متعددی را می‌توان در این زمینه یافت که اشاراتی به بحث نحس برخی ایام و یا حالات در ان‌ها شده است. اما درباره ماه صفر به ویژه روایاتی که نقل شده، دارای ضعف سند و دلالت هستند؛ ولی باید اقرار کرد که در بین مردم نحوست این ماه دارای شهرت است که شاید این شهرت به خاطر حوادثی باشد که در ان اتفاق افتاده است. مرحوم علامه مجلسی در زاد المعاد به علت این شهرت اینگونه اشاره فرموده اند: (وَ هَذَا الشَّهْرُ مَشْهُورٌ بِالنُّحُوسَهِ وَ الشُّوم، وَ یُمْکِنُ انْ یَکُونَ لِذَلِکَ وَجْهَانِ… )؛ ماه صفر به نحس بودن و شومی شهرت یافته است. ممکن است علت این مطلب یکی از این دو وجه باشد:
۱. بنابر نظر علمای شیعه وفات پیامبر اعظم (ص) در این ماه بوده است و همین باعث نحس قلمداد شدن این ماه شده.
۲. ماه صفر بعد از ذی القعده و ذی الحجه و محرّم قرار گرفته است و این سه ماه جزو ماه های حرامند و کسی جرات نمی کرده در ان‌ها به قتل و جنایت بپردازد (زیرا دیه ان دو برابر است و عرب جاهلی هم به ان‌ها احترام می گذاشته و از قتل و جنایت پرهیز می کرده است). بعد از این سه ماه حرام در ماه صفر جنایت و قتل و جنگ اغاز می‌شده و به همین سبب مردم این ماه را منحوس قلمداد کرده‌اند. البته در بین روایات شیعی روایتی که دلالت بر شومی و نحسی این ماه داشته باشد، ندیده ام و در روایات غیر معتبر عامی مواردی وجود دارد که اعتباری به ان‌ها نیست. (برگرفته از زاد المعاد ـ مفتاح الجنان، ص: ۲۴۷)
راهکار شیخ عباس قمی برای رفع نحسی
بنابراین به نظر می رسد نحس این ماه بیش از انکه جنبه عقلی و یا روایی داشته باشد، در نتیجه تلقین هایی است که افراد برای خود به وجود می اورند و این نوع نگاه سبب ارتباط دادن برخی حوادث پیش امده برای خود و دیگران با این ماه می شود که در واقع ارتباطی بین ان‌ها نبوده و نیست. اما به هر حال بر فرض پذیرفتن احتمال نحسی این ماه، روش هایی برای دفع ان ارایه شده که می توان به ان‌ها مراجعه کرد. با این وجود مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح چنین می نویسد: برای رفع نحوست هیچ چیز بهتر از تصدقات و ادعیه و استعاذات وارده نیست و اگر کسی بخواهد که محفوظ بماند از بلاهای نازله در این ماه، در هر روز ۱۰ مرتبه بخواند این دعایی را که محدث فیض (ره) در خلاصهالاذکار ذکر فرموده: (یا شدیدَ القوی، یا شدیدَ المِحال، یا عزیزُ یا عزیزُ یا عزیزُ ذَلَّت بعظمتک جمیعُ خلقک فاکفِنی شرَّ خلقِک، یا مجملُ یا منعمُ یا مُفضِل یا لا اله الّاانت، سُبحانک انّی کُنتُ من الظالمین، فاستجبنا له وَنجّیناه من الغمّ وَکذلک نُنجی المومنین، وَ صلّی الله علی محمّد و اله الطیّبین الطاهِرین).(وقایع الایام، ص: ۲۶۵؛ خلاصه الاذکار، ص: ۳۰۴)
منبع :حوزه نت
