اماکندانشنامه اشکذرفرهنگ عامهگنجینه اشکذر

حمام قدیمی و خاطره انگیز باغستان اشکذر

شهر اشکذر در بیست کیلومتری شمال غربی شهرستان یزد‌ در دشت یزد- اردکان‌ واقع شده است‌ومرکز شهرستانی به همین نام می باشد محله باغستان از اصلی ترین محله های این شهر می باشد که در مرکز اشکذر واقع شده است .

 

 

حمام باغستان اشکذر

قدمت حمام قدیمی و زیبای باغستان به دوره صفویه برمی گردد مساحت آن ۴۵۰مترمربع است ومتشکل از دو حمام مجزا و به هم چسبیده بزرگ و کوچک بوده است حمام بزرگ ( اصلی) معمولا دو روز در هفته مختص مردان بوده  و اگر سایر روزهای هفته احتیاج به حمام داشتند از حمام کوچک استفاده می کردند و این برنامه برای زنان بلعکس بوده است.

حمام و آداب و رسوم آن

حمام و حمام کردن جز لاینفک آداب و رسوم اشکذر بوده که می توان به حمام بُردن عروس ، حمام زاییدن، حمام شب عید و… اشاره کرد.

 حمام بُردن عروس

در قدیم روز پس از عقد و یا بعد از ایام عقدکنان و برای آماده کردن عروس برای خانه بری ، عروس را به حمام می برند. معمولا” ده، پانزده نفرازخانواده طرفین همراه عروس به حمام می رفتند. پیش از رفتن عروس به حمام مقداری قند و نقل به عنوان دهان شیرینی، برای حمامی می فرستادند. و  مراسم حنا بندان برگزار می کردند

حمام زاییدن

برای زنی که پسر زاییده باشد، روز حمام را دهمین روز زایمان و برای کسی که دختر زاییده باشد هفتمین روز زایمان در نظر می‌گیرند. صبح روز قبل از حمام رفتن، دلاک حمام به خانه می‌آید پس از خوردن صبحانه برای دعوت حمام زنانه به خانه نزدیکان و آشنایان زائو می رود و از آنان دعوت حمام زایمان می کند. روز بعد در حمام، دلاک ، زائو را حسابی مشت ومال می دهد، کمر، دل و سرشانه های زائو را با روغن گوسفند وزردچوبه چرب می کنند. پس از این که دل و کمر ومفاصل اورا مشت و مال دادند، تشتی را که پر از آب داغ است روی کمر زائو می گذارند.

حمام زاییده دو سه ساعت طول می کشد و در این مدت با شیرینی و شربت و میوه از همراهان پذیرایی می شود و سپس زائو را در جای خیلی گرم می شویند و برای جلوگیری از سرماخوردگی، رخت و لباس او را به گرم خانه می آورند و به او لباس می پوشانند.

 

 

حمام شب عید

مردم دو سه روز قبل از سال جدید به حمام می رفتند. رسم چنین بود که در این روز پول حمام سالانه را بپردازند. البته هر کس جمعیت بیشتری داشت، پول زیادتری می پرداخت و در صورتی که قادر به پرداخت تمام پول نبود به حمامی وعده سر خرمن می داد. به این ترتیب که شخص هنگام برداشت خرمن به حمامی مقداری گندم و کاه می داد و قرض خود  را می پرداخت.

این حمام موقوفاتی داشته که هوشمندانه ترین و مبتکرانه ترین آن وقف داروی نظافت برای افراد کم درآمد بوده است

مرحوم میزاعلی اکبر دهدوار، مرحوم عباس باقر،حسین رحمانیان ، آقا حسین میردهقان ازجمله کسانی بوده اند که در این حمام کار می کردند

حکایتهای حمام ، صبح زود حمام رفتن تازه دامادها ، نوجوانان تازه به تکلیف رسیده وپیرمردها اسباب شوخی و خنده مردمان قدیم اشکذر بوده است .

 

 

در سال ۱۳۹۰ این حمام قدیمی و خاطره انگیز که به شماره۲۶۱۴۵در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده بود  پس از چند سال بلااستفاده ماندن به موزه مردم شناسی اشکذر تغییر کاربری داد

در این موزه چندین مولاژ و اشیای قدیمی شامل ابزار و ادوات کشاورزی ،مشاغل سنتی مرتبط با بافندگی و نخ ریسی ، قرآن‌های خطی، ظروف سفالی و مسی، وسایل حمام و مشاغل مرتبط با رشته ها و وسایل مورد استفاده در حمام های عمومی از پایه تا سینی زیر پای میز حنابندان و غیر در معرض دید عموم گذاشته شده است.

ح.د

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا