شاهنامه، اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی، یکی از بزرگ‌ترین حماسه‌های جهان، شاهکار حماسی زبان فارسی و حماسه ملی ایرانیان است. فردوسی در سطح ملی بزرگ‌ترین شاعر ایرانی و در سطح جهانی یکی از حماسه‌سرایان نامدار جهان در طول تاریخ بشر است که در اشعار خود از تاریخ ایران باستان و اعتقادات و باورهای کهن ایرانی بهره‌‌ها جسته و اثری بزرگ با نام شاهنامه خلق کرده و بیش از سی سال برای به نظم آوردن شاهنامه رنج‌کشیده است. فردوسی، خردمندی ژرف‌نگر بود که بیش از هزار سال پیش‌ازاین، در هنگامه تاخت‌وتاز بیگانگان بر فرهنگ ایران، پاسداری و نگاهبانی از این فرهنگ را به جان خرید وزندگی خود را بر سر آفرینش بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین اثر حماسی همه دوران ایران گذاشت. او فرزند توس بود و میوه خراسان بزرگ، خاک پارسی پرور ایران. فردوسی نه‌تنها بزرگ‌ترین شاعر ایرانی بلکه به حقیقت برترین چهره تاریخی ایران و به عبارتی اول فرد ایرانی و شخص اول ایرانیان و بلکه یکی از سازندگان هویت تاریخی ایرانیان است زیرا حماسه بزرگ و منظوم او یعنی شاهنامه، شناسنامه فرهنگی و سند هویت ملی ماست.
شاهنامه ها همواره مورد توجه کاتبان قرار داشته و منجر به خلق آثار بسیار ارزشمند و نفیسی گردیده است. امروزه شاهنامه های خطی و چاپ سنگی زینت بخش کتابخانه ها هستند. و مورد توجه محققان و اندیشمندان قرار دارند.
۳ شاهنامه خطی به همراه ۳۰ نسخه چاپ سنگی از شاهنامه و دیگر آثار فردوسی در مخازن این کتابخانه وجود دارد.
این سه نسخه خطی به خط نستعلیق ۲۹ و ۱۹ سطری، روی کاغذهایی از جنس فرنگی و سمرقندی کتابت شده است و یکی از آن‌ها، از جمله آثار اهدایی حجت‌الاسلام سیدعلی محمد وزیری؛ مؤسس و واقف کتابخانه وزیری است. این اثر در قطع رحلی با مقوایی با روکش تیماج مجلد شده است.
کتابخانه وزیری به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های ایران که دارای مجموعه ارزشمندی از شاهنامه‌های چاپ سنگی است، برخی از این شاهنامه‌ها مزین به مجالس تصویرهایی است که اهمیت آن‌ها را دو چندان کرده است.
شاهنامه مصور چاپ سنگی معروف به «شاهنامه امیر بهادری» یکی از این آثار نفیس کتابخانه است. این اثر توسط محمد حسین عمادالکتاب؛ استاد برجسته خط نستعلیق ایران کتابت شده و با ۴۹ تصویر سیاه و سفید، از سال‌های ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۶ قمری در چاپخانه آقا سیدمرتضی در تهران منتشر شده است. در بخش پایانی این شاهنامه، فرهنگ لغات قابل مشاهده است، تصویرهایی از محمدعلی شاه قاجار، مظفرالدین شاه قاجار و مقبره فردوسی در توس، کنار تصویرهایی مرتبط با داستان‌های شاهنامه مانند داستان ضحاک و کاوه آهنگر، که توسط چهار هنرمند تصویرنگار از جمله مصورالملک؛ شبیه‌ساز ماهر دوره قاجاریه کشیده شده است، در این اثر به چشم می‌خورد.
شاهنامه چاپ سنگی مصوری که به خط «اولیا سمیع محمد ابراهیم شیرازی» مشهور به «آقا» در سال ۱۲۷۲ قمری در شهر بمبئی هند به چاپ رسیده است، از دیگر آثار این گنجینه است. این شاهنامه دارای قطع رحلی بزرگ است و رقم(امضاء) کاتب آن در اثر به یادگار مانده است.
شاهنامه مصور کتابت شده توسط عبدالکریم طباطبایی و محمد بن عبدالله شیرازی، یکی دیگر از شاهنامه‌های مشهور چاپ هند این مجموعه است. این اثر در قطع رحلی به ابعاد ۴۱×۲۵ سانتی‌متر در چهار مجلد در سال ۱۲۷۵ قمری، در کارخانه آقا محمد صادق صاحب شیرازی در بمبئی منتشر شده است.
کتاب چاپ سنگی «یوسف و زلیخا»، از دیگر آثار منسوب به فردوسی است که توسط محمد حسین تاجر کاشانی به خط نستعلیق کتابت و در قطع رقعی مشتمل بر ۱۶۷ صفحه در سال ۱۳۱۷ قمری در تهران چاپ شده است. این نسخه مزین به تصویرهایی است که توسط تصویرگران چیره دست دوره قاجار تصویرسازی شده است.
نسخه چاپ سنگی رستم‌نامه نیز به عنوان یکی دیگر از آثار این گنجینه است. این نسخه مصور مشتمل بر ۱۷۸ صفحه در قطع وزیری، سال ۱۳۴۱قمری در چاپخانه اقبال در تهران منتشر شده است.
سایت کتابخانه وزیری
