یزد؛ یادگار تاریخ
حسین مسرت
این کتاب مجموعه‌ای گزیده از آثار مؤلف است که در شش دفتر به معرفی ناموران و بزرگان ادب، معماری، هنر و کتاب‌شناسی آثار یزد می‌پردازد. بخشهای گزیده قادرند از مرزهای نام یزد فراتر روند و چشم‌اندازی از قرابت معنای کویر، وقار، سکوت و آبادانی و البته احساس عمیق و افتخارآمیز ایرانیان نسبت به گذشته و تاریخ خود را بازنمایانند. دفتر نخست «یزد؛ یادگار تاریخ» در سال ۱۳۷۶، به همت انجمن کتابخانه‌های عمومی استان یزد چاپ و منتشر شد. این دفتر که با ۱۱۰ مقاله در موضوعات گوناگون یزدشناسی، پس از مدتی نایاب شد. تا اینکه ویرایش دوم آن را نشر دف در سال ۱۳۹۵ چاپ کرد.
اثر حاضر جلد دوم از آن مجموعه است و مشتمل بر ۱۷۵ مقاله و در شش دفتر در زمینه تاریخ، فرهنگ، هنر و معماری یزد و غیره، به ترتیب زیر تهیه و تدوین یافته است:
دفتر اول ـ گفتارهای تاریخی: روز بنیان یزد، سادات عریضی در یزد، تاریخ اجتماعی یزد در عصر قاجار (از آغاز تا پایان دوره ناصری)، روند تحولات آموزش عالی در شهر یزد از آغاز تا بنیان دانشگاه یزد.
دفتر دوم ـ نام‌آوران و بزرگان یزد: بخش اول ـ رجال تاریخی تا پایان عصر قاجار (میبدی، وحشی بافقی، غیاث نقشبند، مؤمن یزدی، مقیمای یزدی، وامق یزدی، افصح الملک، فرخی یزدی)؛ بخش دوم ـ رجال معاصر: علامه یزدی، مدرس یزدی، آیت‌الله حائری یزدی، کاظم اسلامیه، محبوبی اردکانی، وزیری یزدی، سیدرضا پاک‌نژاد، آقارضا سعیدی، حسین خدیوجم، کریم کشاورز، مهدی اخوان ثالث، دینیار شهزادی، حمید رفیعی، کاظم ثابتی اشرف، محمود مشروطه، سید ابوالفضل مدرس سعیدی، محمدحسین بهجتی «شفق»، مهدی آذریزدی، ایرج افشار، محمد بامشاد، علی باقرزاده؛ بخش سوم ـ بزرگان در قید حیات: محمدعلی اسلامی ندوشن، اصغر حسینی، اصغر دادبه، سید عبدالعظیم پویا، مسعود چلبی، آشنایی با مفاخر استان یزد.
دفتر سوم ـ آداب و فرهنگ: بخش اول ـ یزدشناسی و مسائل اجتماعی‌اش، بخش دوم ـ تاریخ مطبوعات یزد، بخش سوم ـ کتاب، چاپ و نشر، کتابخوانی، کتابخانه‌ها.
دفتر چهارم ـ نقد کتاب: بخش اول ـ معرفی نسخ خطی، بخش دوم ـ معرفی کتاب‌های چاپی، بخش سوم: معرفی اسناد.
دفتر پنجم ـ معماری و هنر: مطالعه گونه‌شناسی آب‌انبارها در ایران، آب انبارهای یزد، پیشینه آب انبارهای شهر یزد، وقفنامه مسجد چهارمنار، شیوه‌های یاریگرانه مدیریت آب در تاریخ ایران و…
دفتر ششم ـ مردم‌شناسی: سفرنامه، باورها، گردشگری. در پایان کتاب نیز فهرست گزیده آثار نویسنده درباره یزد و یزدی‌ها آورده شده است.
منبع
روزنامه اطلاعات .چهارشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۹- ۲۷ محرم ۱۴۴۲ـ ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۰ـ شماره ۲۷۶۵۶
