دستنوشته امام خمینی(ره) که در ۱۴ اردیبهشت ۱۳۲۳ نوشتهشده و آن را قدیمیترین سند مکتوب انقلاب دانستهاند و در اولین جلد از صحیفه نور بهعنوان اولین پیام امام درجشده است در کتابخانه وزیری یزد نگهداری میشود.
رئیس کتابخانه و موزه وزیری یزد اظهار داشت: نسخه اصلی کهنترین دستنوشته امام (ره) که قدیمیترین پیام مبارزاتی ایشان و نخستین سند مکتوب انقلاب است در کتابخانه وزیری یزد نگهداری میشود.
محمد رضا ملک ثابت گفت: حجتالاسلام سید علیمحمد وزیری از روحانیون معروف یزد و از مصلحان اجتماعی این دیار در عصر حاضر بودند که خدمات علمی و اجتماعی زیادی را پیش از پیروزی انقلاب به انجام رساندهاند. ایشان از دوران جوانی دفتری داشتند که در دیدار با علمای بزرگ سخنان و دستنوشتههای آنها را به همراه تصویری از ایشان میگرفتند. اکنون این مجموعه که شامل دستخط ۳۶۰ نفر از بزرگان است در ۴ جلد با عنوان «مجمع الجواهر» در کتابخانه وزیری حفاظت میشود.
وی درباره منشاء دستخط امام گفت: یکبار که ایشان به منزل شهید صدوقی در قم میروند، شهید صدوقی ورود ایشان را به امام خمینی اطلاع میدهند و امام برای دیدن آقای وزیری به آنجا میآیند. در آن زمان هنوز شخصیت امام آنچنان مشهور نبود و مرحوم وزیری نیز از امام چندین سال بزرگتر بودند لکن با شناختی که از امام پیدا میکنند از ایشان درخواست میکنند که در این دفتر یادداشتی بنویسند و امام که دستخط مراجع و علمای بزرگ را در آن میبینند در ابتدا متواضعانه رد میکنند اما وقتی با اصرار آقای وزیری مواجه میشوند دفتر را میگیرند و بدون آنکه قلم را بردارند ۲ صفحه و نیم مطلب با خطی زیبا مینویسند.
رئیس کتابخانه وزیری یزد گفت: این دست نوشته که در ۱۴ اردیبهشت ۱۳۲۳ نوشته شده است با آیه مربوط به قیام شروع میشود و با آیه دیگری در این زمینه تمام میشود. ازمحتوای آن نیز روحیه تحولخواهی امام کاملاً پیداست وبه دلیل محتوای انقلابی،آن راقدیمیترین سند مکتوب انقلاب دانستهاند و در اولین جلد از مجموعه ۲۲ جلدی صحیفه نور بهعنوان اولین پیام امام درجشده است.
وی افزود: محور بیانات حضرت امام در این متن، اتحاد در مقابل تفرقه زدگی در کشور، تمدن سازی، قیام علیه حکومت طاغوتی و نجات دین است و این محتوا تفکر سیاسی و عمق بینش فکری امام را پیش از انقلاب ۱۳۵۷ نشان میدهد.
این استاد تاریخ و ایرانشناسی دانشگاه تصریح کرد: امام خمینی در این نوشتار کوتاه به تحلیل و بررسی اوضاع گذشته، حال و آینده مردم میپردازند و قیام برای خدا را تنها راه اصلاح دوجهان میدانند. ایشان سپس به دلایل عقبماندگی ایران در آن دوره و بدبختی مسلمانان و ملت ایران اشاره میکنند و با تشریح وضعیت سیاسی اجتماعی ایران در زمان پهلوی اول مسؤولیت سنگین علما و روحانیان و دانشمندان و وطن خواهان را برای نجات مردم و کشور برمیشمارند و نسبت به عواقب زیانبار غفلت سیاسی آنها هشدار میدهند.
ملک ثابت افزود: در این دست نوشته امام خمینی سقوط رضاخان را فرصتی برای تحول میدانند و مینویسند: «امروز روزی است که نسیم روحانی الهی وزیدن گرفته و برای قیام اصلاحی بهترین روز است، اگر مجال را از دست بدهید و قیام برای خدا نکنید و مراسم دینی را عودت ندهید، فرداست که مشتی هرزه گرد شهوت ران بر شما چیره شوند و تمام آیین و شرف شمارا دستخوش اغراض باطله خود کنند.»
وی افزود: امام خمینی در پایان ضمن تأکید ویژهبر وحدت امت اسلامی خطاب به آقای وزیری مینویسند: «ای آقای محترم که این صفحات را جمعآوری نمودید و به نظر علمای بلاد و گویندگان رساندید! خوب است یک کتابی هم فراهم آورید که جمع تفرقه آنان را کند و همه آنان را در مقاصد اسلامی همراه کرده از همه امضا میگرفتید که اگر در یکگوشه مملکت به دین جسارتی میشد، همه یک دل و جهت از تمام کشور قیام میکردند.»
رئیس کتابخانه و موزه وزیری یزد درباره نحوه دیدن دست خط امام توسط مقام معظم رهبری گفت: آیت الله خامنه ای که در سال ۱۳۵۳ به یزدآمده بودند بدون اطلاع قبلی به کتابخانه می آیند و پس از بازدید, دردفتر یادبود کتابخانه مطالبی می نویسند که هنوز موجوداست سپس به همراه مدیر وقت کتابخانه به دیدار مرحوم وزیری در منزل ایشان می روند و با استقبال بسیار گرم موسس کتابخانه مواجه می شوند. در این دیدار آقای وزیری دست خط امام را به آقا نشان می دهند و درباره آن باهم گفتگو می کنند.
او افزود: با توجه به اطلاع بزرگان از وجود این دستخط، بارها ساواک برای بردن آن به کتابخانه میآید که هر بار باتدبیر مرحوم وزیری و مخفی کردن آن در منزلشان دست مأموران ساواک به این سند نمیرسد.
ملک ثابت در پایان گفت: با توجه به نقش مبارزاتی که شهر یزد در دوران انقلاب اسلامی ایفا کرده است کتابخانه وزیری مجموعهای کمنظیر از اعلامیهها، بیانیههای مبارزاتی امام و همراهان ایشان رادار است که در گنجینه اسناد این کتابخانه نگهداری میشود و در کنار ۷۰ هزار سند دیگر آماده ارائه به پژوهشگران و علاقهمندان است.
مخاطب این نامه که در نخستین صفحههای صحیفه نور نیز به چاپ رسیده است، عموم مردم و قاطبۀ علما هستند و محور بیانات حضرت امام(ره) در این دستنوشته، اتحاد در مقابل تفرقهزدگی در کشور، تمدنسازی، قیام علیه حکومت طاغوتی و نجات دین از اضمحلال است که نشاندهندۀ شکلگیری تفکر سیاسی امام(ره)، چندین سال پیش از دهه ۴۰ و پیشزمینۀ فکری، عمق تفکر و اندیشۀ والای حضرت امام(ره) پیش از انقلاب ۱۳۵۷ است.
متن این دستنوشته به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم (بخوانید و بکار ببندید)
قال الله تعالی: قُلْ اِنَّما اَعِظُکُم بِواحِدَهٍ أنْ تَقُومُوا لله مَثنی وَ فُرادی.
خدای تعالی در این کلام شریف، از سرمنزل تاریک طبیعت تا منتهای سیر انسانیت را بیان کرده، و بهترین موعظههایی است که خدای عالم از میانه تمام مواعظ انتخاب فرموده و این یک کلمه را پیشنهاد بشر فرموده. این کلمه تنها راه اصلاح دو جهان است. قیام برای خداست که ابراهیم خلیل الرحمن را به منزل خلّت رسانده و از جلوههای گوناگون عالم طبیعت رهانده.
خلیل آسا درِ علم الیقین زن ندای «لااُحبّ الآفلین » زن
قیام لله است که موسی کلیم را با یک عصا به فرعونیان چیره کرد و تمام تخت و تاج آنها را به باد فنا داد و نیز او را به میقات محبوب رساند و به مقام صَعْق و صَحْوکشاند. قیام برای خداست که خاتمالنبیین ـ صلی الله علیه و آله ـ را یک تنه بر تمام عادات و عقاید جاهلیت غلبه داد و بتها را از خانه خدا برانداخت و به جای آن توحید و تقوا را گذاشت و نیز آن ذات مقدس را به مقام قابَ قوسیْن أوأدنی رساند.
خودخواهی و ترک قیام برای خدا ما را به این روزگار سیاه رسانده و همه جهانیان را بر ما چیره کرده و کشورهای اسلامی را زیر نفوذ دیگران درآورده. قیام برای منافع شخصی است که روح وحدت و برادری را در ملت اسلامی خفه کرده. قیام برای نفس است که بیش از ده میلیون جمعیت شیعه را به طوری از هم متفرق و جدا کرده که طعمه مشتی شهوتپرست پشت میزنشین شدند. قیام برای شخص است که یک نفر مازندرانی بیسواد را بر یک گروه چندین میلیونی چیره میکند که حَرْث و نسل آنها را دستخوش شهوات خود کند. قیام برای نفع شخصی است که الآن هم چند نفر کودک خیابانگرد را در تمام کشور بر اموال و نفوس و اعراض مسلمانان حکومت داده. قیام برای نفس اماره است که مدارس علم و دانش را تسلیم مشتی کودک ساده کرده و مراکز علم قرآن را مرکز فحشا کرده. قیام برای خود است که موقوفات مدارس و محافل دینی را به رایگان تسلیم مشتی هرزهگرد بیشرف کرده و نَفَس از هیچکس در نمیآید. قیام برای نفس است که چادر عفت را از سر زنهای عفیف مسلمان برداشت و الآن هم این امر خلاف دین و قانون در مملکت جاری است و کسی بر علیه آن سخنی نمیگوید. قیام برای نفعهای شخصی است که روزنامهها که کالای پخش فساد اخلاق است، امروز هم همان نقشهها را که از مغز خشک رضاخان بیشرف تراوش کرده، تعقیب میکنند و در میان توده پخش میکنند. قیام برای خود است که مجال به بعضی از این وکلای قاچاق داده که در پارلمان بر علیه دین و روحانیت هر چه میخواهد بگوید و کسی نفس نکشد.
هان ای روحانیین اسلامی! ای علمای ربانی! ای دانشمندان دیندار! ای گویندگان آییندوست! ای دینداران خداخواه! ای خداخواهان حقپرست! ای حقپرستان شرافتمند! ای شرافتمندان وطنخواه! ای وطنخواهان با ناموس! موعظت خدای جهان را بخوانید و یگانه راه اصلاحی را که پیشنهاد فرموده بپذیرید و ترک نفعهای شخصی کرده تا به همه سعادتهای دو جهان نایل شوید و با زندگانی شرافتمندانه دو عالم دست در آغوش شوید. اِنّ لله فی ایّام دهرکم نفحاتٌ ألا فتعرّضوا لها؛ امروز روزی است که نسیم روحانی الهی وزیدن گرفته و برای قیام اصلاحی بهترین روز است، اگر مجال را از دست بدهید و قیام برای خدا نکنید و مراسم دینی را عودت ندهید، فرداست که مشتی هرزهگرد شهوتران بر شما چیره شوند و تمام آیین و شرف شما را دستخوش اغراض باطله خود کنند. امروز شماها در پیشگاه خدای عالم چه عذری دارید؟ همه دیدید کتابهای یک نفر تبریزی بی سروپا را که تمام آیین شماها را دستخوش ناسزا کرد و در مرکز تشیع به امام صادق و امام غایب ـ روحی له الفداء ـ آن همه جسارتها کرد و هیچ کلمه از شماها صادر نشد. امروز چه عذری در محکمه خدا دارید؟ این چه ضعف و بیچارگی است که شماها را فرا گرفته؟ ای آقای محترم که این صفحات را جمعآوری نمودید و به نظر علمای بلاد و گویندگان رساندید! خوب است یک کتابی هم فراهم آورید که جمع تفرقه آنان را کند و همه آنان را در مقاصد اسلامی همراه کرده از همه امضا میگرفتید که اگر در یک گوشه مملکت به دین جسارتی میشد، همه یکدل و جهت از تمام کشور قیام میکردند. شماها که به حق مشروع خود قیام نکردید، خیرهسران بی دین از جای برخاستند و در هر گوشه زمزمه بی دینی را آغاز کردند و به همین زودی بر شما تفرقهزدهها چنان چیره شوند که از زمان رضاخان روزگارتان سختتر شود. وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً اِلَی الله ِ وَ رَسولِهِ ثُمَّ یُدرِکْهُ الْمَوتُ فَقَد وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی الله ِ
۱۱ شهر جمادی الاولی ۱۳۶۳
سید روحالله خمینی
منبع: کتابخانه و موزه وزیری یزد
