شهر تاریخی یزد که به شهر بادگیرها هم شهره است، بزرگ ترین شهر خشتی دنیا است که هنوز هم زندگی در آن جریان دارد. یزد به اندازه ای آثار دینی و تاریخی دارد که به هر نقطه ی آن که نگاه کنیم، چیزی جالب توجه می بینیم و خیلی آسان می فهمیم که چرا این شهر در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده است. شهر، مملو از بناهای خشتی، قنات و… است و هر کسی را با هر سلیقه ای مجذوب خود می کند. جالب است بدانید که این شهر دیدنی، مبدا پیدایش اولین کولر جهان هم بوده است! در ادامه همراه الی گشت باشید تا با این کولر بیشتر آشنا شویم:
تاریخچه استفاده از بادگیرها
استفاده از بادگیرها در زمان های قدیم در ایران و مخصوصا در بخش های مرکزی آن متدوال بوده است و هنوز هم که هنوز است بسیاری از این شهرها مثل یزد اصالت خانه های قدیمی خود را حفظ کرده اند و این بادگیرها را می توان بر بام خانه هایشان دید. باید توجه کرد که بادگیرها فقط وسیله ای برای سرمایش خانه ها ی این مناطق نیست و در دنیای امروز که همه چیز به سمت مدرن شدن در حال پیشروی است، مانند یک هویت و شناسه و سند تاریخی از نبوغ ایرانی و تاریخ کشورمان است و به همین دلیل حفظ آنها بسیار مهم است.
البته یزد تنها شهری نیست که از بادگیر استفاده کرده است بلکه در شهرهای جنوبی مانند قشم و بندر عباس و شهرهای مرکزی مثلکاشان و نایین و… هم دیده می شود. با این حال بادگیرهای یزد بسیار مشهورند چرا که خواستگاه این بادگیرها دراین شهر بوده است.
بادگیرها چطور عمل می کنند؟
بادگیرها، باد در حال وزش را می گیرند و آن را به داخل ساختمان هدایت می کنند. اگر چه در شهرهای دیگر ایران هم بادگیرها دیده کمی شوند اما تعداد آنها در شهر یزد بسیار بیشتر از مناطق دیگر ایران است و به همین دلیل به آن شهر بادگیرها هم می گویند. از طرفی، بلندترین بادگیر دنیا یعنی بادگیر باغ دولت آباد که ۳۴ متر ارتفاع دارد هم در یزد قرار گرفته است.
نکته ای جالب در مورد بادگیرها و بادگیرهای یزد
خیلی جالب است که بدانید بادگیرها دو نوع هستند، بعضی ها فقط از طریق جا به جایی هوا باعث خنکی ساختمان می شوند و بعضی ها از طریق تبخیر! حتی بادگیر باغ دولت آباد از روش دوم استفاده می کند. یعنی باد بعد از اینکه وارد ساختمان می شود، از روی حوض کوچکی رد می شود و بعد به بقیه ی اطاق ها می رود.
سایت الی گشت
