با همه خویشان به مصر آیید!

قم، حوزه علمیه …

مدت ها بود درس و بحث رونقی نداشت. کتابخانه را گرد و غبار فراموشی و غفلت گرفته بود. در راهرو های فیضیه پرنده هم پر نمی زد. از سالن های دارالشف برای اسکان زایران و مستمندان استفاده می شد. طلبه ها روزگار خود را با مباحثه های سطحی می گذراندند. حجره ها هم انبار اجناس شده بود! هیچ جنب و جوشی در کار نبود…

بهار ۱۳۰۰ ﻫ . ش، قم

بزرگان، بازاری ها، کسبه، علما، اهالی قم تصمیم می گیرند، نامه ای به ایت الله حایری یزدی بنویسند. و از او که سال ها برای رونق حوزه های سامرا، کربلا، و اراک کوشش کرده، برای امدن به قم دعوت کنند.

استخاره آینده را ترسیم می کند … وَ اْتُونی بِاهْلِکُمْ اجْمَعینَ(۱ )؛ با همه خویشان خود از کنعان به مصر آیید . آیت الله حایری یزدی شاگردان خود را از اراک به قم فرا می خواند. و در میان انبوه استقبال کنندگان وارد قم می شوند.

این هجرت، سراغاز تحولی عظیم در تاریخ تشیع می گردد. اتفاقی که شیعیان پیش بینی ان را قرن ها پیش، از زبان امام صادق (ع) شنیده بودند: زود باشد که کوفه روزگاری از مومنان خالی گردد و دانش در ان ناپدید گردد و به شهری که ان را قم گویند ظاهر شود و معدن اهل فضل و علم شود .(۲ )

قم بار دیگر پس از سال ها مرکز علمی، فکری و فرهنگی شیعه می گردد. تا صدای حقیقت طلبی اسلام را به گوش جهانیان برساند. شیخ عبدالکریم پس از تاسیس حوزه علمیه قم ، به تعمیر مدارس دینی و تغییر روش های اموزشی می پردازد و حدود ۷۰ مدرسه دیگر را نیز احداث یا تعمیر می کند.

شاگردانی از مکتب تعلیم و تربیت او که به مقام اجتهاد رسیده اند، حدود ۱۰۰ نفر می باشند. از میان ان ها امام خمینی، ایت الله گلپایگانی، ایت الله اراکی و ایت الله مرعشی نجفی( قدس سره) را همه می شناسند.

ضمن تلاش های علمی از حال مردم هم غافل نبود؛ دستور ساخت خانه برای سیل زدگان سال ۱۳۱۳، پیشهاد ساخت بیمارستان فاطمی و سهامیّه، ساخت قبرستان نو، دارالاطعام فقرا، مساجد متعدد و سد کنار رودخانه از دیگر اقدامات اوست.

روحیه ساده زیستی و قناعت پیشگی او زبان زد خاص و عام می باشد. ان قدر به بیت المال حساس بود که به فرزند مقروضش شیخ مرتضی هیچ کمکی نکرد.

امروز حوزه علمیه قم  بالندگی و گسترش تشیع در جهان را مرهون تلاش ها و جانفشانی های او و هم مسلکانش می باشد.

سرانجام در ۱۷ ذیقعده ۱۳۱۵ ﻫ . ق در حالی که ۸۱ سال از عمر با برکتش می گذشت، ساحل اقامت از دنیا بست و در جوار حرم مطهر حضرت معصومه(س) به اغوش خاک سپرده شد.

۱ . یوسف ﴿۱۲﴾ : ۹۳٫

۲. گنجینه دانشمندان، ج ۱، ص ۳۲٫

منابع:

خورشید حوزه های علمیه، محمد محمدی اشتهاردی.

گلشن ابرار، جمعی از نویسندگان، ج ۲٫