غرق شدگی در رودخانه
کمپین پیشگیری از حوادث غرق شدگی (سومین روز از هفته ملی غرق شدگی - یکم تا هفتم مرداد ماه 1401)
شنا در رودخانه با شنا درآب های دیگر از جنبه های زیر متفاوت است:
- اصول شنا در رودخانه متفاوت است
بسیاری از افراد تصور می کنند که رودخانه ها محلی امن برای شنا کردن هستند اما آمار بسیار بالای مرگ و میر در رودخانه‌ها نشان می دهد که این آب ها مکانی خطرناک برای شنا هستند. توجه داشته باشید که از دید یک شناگر با تجربه، آرام بودن ظاهر آب یا کم عمق بودن ظاهری آب هرگز به معنی بی خطر بودن آب برای شنا کردن نیست.
- رودخانه، عمیق و گردابی است
بسیاری از رودخانه ها با وجود ظاهری آرام، بسیار خطرناک و عمیق هستند به نحوی که فرد زمانی متوجه عمق زیاد آن می‌شود که گرفتار گرداب آن شده است، بنابراین بدون اطلاع از عمق رودخانه هرگز برای شنا در آن اقدام نکنید.
- جریان آب رودخانه بسیار قوی و غیر قابل پیش بینی است
با نگاه از بیرون آب، رودخانه ممکن است کاملاً آرام و فریبنده باشد؛ اما در زیر این آرامی، جریانات آب بسیار تند و قدرتمند در جریان است. ضمناً هر چند ممکن است محلی که شما برای شنا در رودخانه انتخاب کرده اید آرام باشد، ولی ممکن است جریان آرام آب بدون این که متوجه شوید شما را به قسمت متلاطم یا عمیق رودخانه که فقط چند متر دورتر از محل اول است، هدایت کند.
- رودخانه لبه های ناپایدار دارد
جریان مداوم آب موجب فرسایش دایمی لبه ها وکناره های رودخانه می شود. این موضوع باعث می شود که آرام آرام زیر لبه های رودخانه خالی شود. در نتیجه هر چند کناره رودخانه برای افرادی که روی آن ایستاده یا راه می روند، پایدار به نظر می رسد، ولی در حقیقت این لبه ها هر لحظه آماده فروریختن است. از طرف دیگر، اگر شناگر بخواهد برای خارج شدن از آب رود از این لبه ها به سمت بالا حرکت کند، احتمال فرو ریختن آنها وجود دارد. چنین فردی، به سختی می تواند خود را نجات دهد. امکان فرو ریختن این لبه ها حتی در هنگام ماهیگیری هم وجود دارد. لذا گذاشتن گارد ریل، سنگ چین و سایر روش های محافظتی دیگر در رودخانه هایی که مردم جهت ماهیگیری تفریحی می روند نیز بسیار مفید است.
گرچه به کار بردن این روش ها می تواند پرهزینه باشد ولی با در نظر گرفتن هزینه های ناشی از غرق شدگی، بسیار ناچیز است.
فرسایش خاک و خالی شدن زیر کناره های رودخانه
- بستر رودخانه ویژگی های خاص دارد
بستر اغلب رودخانه ها عمق نامنظمی دارند که هر روز نیز تغییر می کند و اغلب بسیار دشوار می توان برآورد کرد که یک قسمت معین از رودخانه چقدر عمق دارد. لذا مثلاً اگر دیروز محلی از رودخانه برای شنا کردن، عمق مناسبی داشته، دلیلی ندارد که امروز هم عمق این محل مناسب باشد. رودخانه محل مناسبی برای شیرجه زدن نیست، افراد زیادی همه ساله به دلیل شیرجه در آب بسیار کم عمق رودخانه، دچار آسیب های جدی نخاع و سر می شوند. بستر رودخانه در همه جا یکسان نیست، در برخی نواحی کم عمق و در برخی نواحی عمیق است. رودخانه ها ممکن است دارای سطح ناهموار و شیب دار و سنگلاخ باشند و افرادی که شنا بلد نیستند، یا شناگران ورزیده ای نیستند با سُر خوردن روی این شیب ها وارد قسمت عمیق آب شده و غرق شوند. بستر رودخانه ممکن است از قطعات سنگ، لجن، شن، گِل، یا … پوشیده شده باشد. همچنین اشیای بسیاری ممکن است در بستر رودخانه وجود داشته باشند که شناگران ممکن است به آنها گیر کرده و غرق شوند.
- آب رودخانه سرد است
آب رودخانه معمولاً از آب دریا یا استخر بسیار سردتر است. دمای بسیار پایین آب رودخانه ها در برخی فصول سال موضوعی بسیار جدی است که کمتر به آن توجه می شود. آب سرد، ۲۵ درصد سریعتر از هوای سرد گرمای بدن انسان را می گیرد و می تواند کشنده باشد. غوطه ور شدن ناگهانی در آب سرد (مثلاً آب با دمای کمتر از ۱۵ درجه سانتی گراد) می‌تواند موجب بروز شوک سرما در فرد شده که با ایجاد انقباض عضلانی می تواند موجب اختلال در توانایی شنا کردن فرد شده و با بروز آثار وخیم بر سیستم قلبی، تنفسی و عروق می تواند موجب غرق شدن ناگهانی فرد شود.
لذا اگر احساس سرما کردید سریعاً از آب خارج شوید. بهتر است به آرامی وارد آب شوید و در به طور ناگهانی با شیرجه زدن وارد آب سرد رودخانه نشوید زیرا دچار شوک سرما، هیپوترمی و غرق شدگی می شوید. شناور ماندن بر روی جریان آب رودخانه نیاز به صرف انرژی زیادی دارد و حتی از شناور شدن بر روی آب دریا نیز می تواند سخت تر باشد. بسیاری از شناگران به دلیل دست کم گرفتن قدرت رودخانه و دست بالا گرفتن توانایی خود، در عمل دچار خستگی شوند.
- وضعیت آب رودخانه، سریع تغییر می کند
هرچند ممکن است آب رودخانه در ابتدا آرام باشد، ولی الگو های فصلی، سیلاب ها، و سایر آثار طبیعت بر این آب ها ممکن است وضعیت رودخانه را ظرف چند دقیقه یا چند ساعت کاملاً دگرگون سازد و محلی که ساعتی قبل برای شنا مناسب بوده ممکن است دیگر مناسب نباشد. شنا در آب های طبیعی بسیار دشوارتر از استخر است؛ شناگر زود خسته و خیلی ناگهانی دچار مشکل می شود. گل آلود بودن آب اکثر رود خانه ها، موجب دید بسیار کم برای شناگران شده و چنانچه فردی دچار غرق شدگی شود و به زیر آب برود، پیدا کردن او حتی برای ناجیان غریق حرفه ای هم امری دشوار
است؛ همچنین جریانات بسیار قوی آب در لایه های زیرین، ممکن است فردی را که به زیرآب رفته بسرعت ربوده و از محل اولیه دور کنند.
ناحیه ای از آب چرخان که در پشت یک مانع درون رودخانه (مثلاً یک تخته سنگ) ایجاد می شود اِدی نام دارد. جریان آب در اِدی اغلب بر عکس جریان رودخانه و به سمت بالا دست آن است. محل تماس جریان اِدی با جریان آب رودخانه را «خط اِدی » می گویند که جریان آب در این ناحیه بسیار پیچیده و غیر قابل پیش بینی است. در مورد اِدی های بزرگ، گذشتن از «خط اِدی » حتی برای شناگران ماهر بسیار دشوار بوده و نیاز به شنای سنگین و صرف انرژی بسیار زیادی دارد که می تواند شناگر را از رمق انداخته و غرق کند.
موج های چرخان، دقیقاً در پایین اشیای بزرگ درون رودخانه (نظیر تخته سنگ های بزرگ) پدید می آیند. در این محل، آب دائماً بر روی خود جریان چرخنده دارد و اشیا یا انسان ممکن است در محل موج های چرخان گیر بیفتند.
[۱] Eddy
[۲] Buffer waves
