فلسفه و حکمتی را که در بخشش و توزیع مال وجود دارد، می توان قرارداد انسان با خدا در «بیمه الهی» تعبیر کرد. انسان در مقابل نعمت های الهی که خداوند از باب لطف و احسان بی کرانش به او بخشیده است، تکالیفی دارد. وظایف اقتصادی از جمله مواردی است که باید در برابر نعمت مال و ثروت بر عهده گیرد و یک سری عبادت های مالی واجب و مستحب را انجام دهد.
حضرت علی(ع) می فرمایند: «همانا خدای سبحان روزی فقرا را در اموال سرمایه داران قرار داده است، پس فقیری گرسنه نمی ماند جز به کامیابی توانگران و خداوند از آنان درباره ی گرسنگی گرسنگان خواهد پرسید.»
این که از بخشش و پرداخت حقوق شرعی به بیمه ی الهی تعبیر می شود، برای این است که موجب دور شدن بلاها و آفات از جان، ایمان، مال، آبرو و دین انسان است. در تایید این ادعا به چند روایت گران قدر استناد می کنیم. رسول اعظم (ص) می فرمایند: «بیماران خود را با صدقه دادن درمان کنید و اموال خود را با زکات دادن حفاظت نمایید.» ۱ حضرت علی (ع) می فرمایند: «مردم به خاطر شکم و شهوت خود هلاک می شوند، زیرا حقوق مالی و غیر مالی ما اهل بیت را نمی پردازند.» ۲
امام صادق (ع) می فرمایند:« هر کس ثروتی را که حق خداست ( خمس و زکات) پرداخت نکند، دو برابر آن را در راه باطل خرج می کند.» ۳
چه خوب است همان گونه که انسان به فکر پس انداز برای دنیای خویش است، مقداری از درآمد خود را برای آخرت خویش پس انداز کند. خداوند درباره ی نمازگزاران حقیقی می فرماید:«و همانان که در اموالشان برای سائل و محروم حقی معلوم است.» اگر امروز از ترس گرفتار شدن در بحرانهای مالی پس اندازمی کنیم، بدانیم هول و هراس قیامت سخت تر است.
«گرچه مسوولیت اصلی توزیع ثروت بر عهده ی دولت هاست، ثروتمندان نیز به گونه ی مستقیم مورد خطاب الهی قرار گرفته اند تا با پرداخت حقوق خویشاوندان، مستمندان و دولت اسلامی که به صورت امانت الهی و با عنوان صدقات واجبه (زکات) و خمس غنیمت و غیر آن در مال آنان وجود دارد، در رفع مشکلات جامعه سهیم گردند و زمینه ی رشد و تعالی خود و دیگران را فراهم سازند.» ۴
پی نوشت ها:
۱ . نهج البلاغه، ص۵۳۳٫
۲ .بحار الانوار.ج ۹۳٫ ص۱۸۶٫
۳ .الکافی. ج۳ .ص۵۰۶٫
۴ . مفاتیح الحیاه.عبدالله جوادی آملی.ص ۶۱۶
منبع: کتاب عیش و معاش، امیرحسین بانکی پورفرد
