قدیمی‌ترین دروازه‌های ثبت‌شدۀ شهر یزد، با نام‌های مهریجرد، کوشک نو و درب کیا به قرن چهارم هجری و دورۀ دیلمیان یا آل کاکویه تعلق داشته‌اند
چند قرن بعد، در دورۀ اتابکان یزد، چهار دروازه با نام‌های مادرامیر(مالمیر)، ایلچی‌خان، سعادت و سیدگل سرخ به آن‌ها اضافه می گردد
بعدها دروازۀ مهریجرد به دروازۀ مهریز، دروازۀ قطریان به دروازۀ شاهی و دروازۀ درب‌کیا به دروازۀ شیخداد، دروازۀ حظیره به دروازۀ فتح تغییر نام دادند
دروازۀ مهریز در ابتدای راه یزد ـ مهریز و روبه روی مسجد بیاق (بازار یزد) قرار داشته و تا دهۀ ۱۳۲۰ به‌طور کامل باقی بود. بقایای آن به اضافه یک در آهن‌کوب با نقش برجستۀ تیراندازان سوار، و پیاده و گروهی فیل‌سوارنیز تا سال ۱۳۲۳ توسط روانشاد مجد زاده صهبا، محقق وباستانشناس شناسایی و دیده و ثبت شده(مقاله دروازه های نهصد و سی ساله )
دروازۀ کوشک نو در حدود گورستان سَرچَم در محلۀ شیخداد کنونی واقع شده بود
دروازۀ درب کیا روبه‌روی مسجد حظیره، هنگام ایجاد خیابان دردورۀ پهلوی تخریب گردیده و تنها قسمتی از درب آن باقی مانده ست
اما نزدیک‌ترین دروازه به مسجد جامع یزد، دروازه شاهی بود این دروازه در دوران آل کاکویه ساخته شده و همانگونه که گفته شد به دروازه قطریان معروف بوده است اما از دوره صفویه به بعد به دروازه شاهی شهرت پیدا می کند
باور این نکته دشواراست که قدیمی‌ترین دروازه باقی مانده درشهر یزد حدود هزار سال پیش ساخته شده باشد در حقیقت قسمتی از بقایای برج و باروی شهر قدیم یزد است که اصل بنا سال ۴۳۲ هجری قمری بر می گردد لیکن در جریان وقوع سیل مهیب درقرن هفتم هجری بخش‌هایی از آن از جمله این دروازه ویران که دوباره ساخته می‌شوددرحال حاضر بقایای این دروازه در داخل شهر و بافت تاریخی آن در خیابان سید گل سرخ محله دروازه شاهی واقع شده است
دروازه شاهی یزد
عکاس : رابرت بایرون ( احتمالا )۱۳۱۳ خورشیدی
منبع:کانال یزد کهن
