دانسته هایی در مورد تخم مرغ به مناسبت روز جهانی آن
نهم اکتبر مصادف با هفدهم مهر، به نام «روز جهانی تخم مرغ» نامگذاری شده تا ارزش غذایی این ماده در سلامتی، بیشتر معرفی شود.
به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، تخم مرغ به عنوان یک منبع غذایی طبیعی و کامل مطرح است؛ تخم مرغ دارای پروتئین با کیفیت بالا و دارای تمام ۹ اسید آمینه ضروری و مقدار قابل توجهی از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری است.
پروتئین تخم مرغ یک پروتئین کامل، قابل جذب و دارای بیشترین اسید آمینه های ضروری برای بدن است که درصد جذب بالایی دارد، پروتئین تخم مرغ هم در سفیده و هم در زرده آن وجود دارد که نسبت آنها ۶۰ درصد به ۴۰ درصد است.
به دلیل کیفیت بالای تخم مرغ، این ماده نقش مهمی در ایجاد سیری به ویژه هنگامی که در وعده صبحانه مصرف شود، دارد و به همین دلیل باعث کاهش وزن می شود، زیرا علاوه بر القای احساس سیری، میزان کالری بسیار کمی تولید می کند.
دیگر خواص تخم مرغ عبارت است از:
۱. تاثیر بر کاهش وزن
۲. دارا بودن کلسترول خوب
۳. مغذی بودن برای تمام سنین
۴. موثر بودن بر سلامت چشم
مصرف تخم مرغ را بیشتر به چه افرادی توصیه می کنیم؟
مصرف تخم مرغ در زنان باردار و شیرده، کودکان و نوجوانان در حال رشد، ورزشکاران و همه بزرگسالان سالم و همچنین در دوران پس از بیماری به دلیل ارزش غذایی بالا توصیه می شود، در این افراد، مصرف یک تخم مرغ در روز مانعی ندارد و در بعضی موارد توصیه مصرف بیشتر هم ممکن است، انجام شود.
چه افرادی باید در مصرف تخم مرغ احتیاط کنند؟
اگرچه در بعضی شرایط باید در مصرف تخم مرغ کامل، ملاحظاتی انجام شود، اما به دلیل خواص ویژه تخم مرغ، مصرف نکردن آن می تواند کمبود ترکیبات ضروری مانند «کولین»،« لوتئین» و« گزانتین» را به همراه داشته باشد.
بنابراین نباید مصرف تخم مرغ در هیچ گروه سنی حذف شود، بلکه باید در موارد محدودیت مصرف، مقدار مصرف آن با نظر پزشک معالج کاهش یابد؛ حتی در بیماران مبتلا به دیابت، فشارخون بالا و بیماری های قلبی عروقی تا حدود سه عدد در هفته نیز پیشنهاد می شود، البته در این صورت باید از خوردن غذاهای چرب و پرنمک همراه تخم مرغ خودداری شود و تخم مرغ بدون روغن پخته شود که در این صورت نه تنها خطری ندارد، بلکه در این گروه های خاص مفید هم خواهد بود.
در زمان پختن تخم مرغ چه نکاتی باید مد نظر باشد؟
– سفیده صورتی یا رنگین کمان نشانه فساد ناشی از باکتری هاست.
– در تخم مرغ کهنه، نسبت سفیده غلیظ به سفیده رقیق کاهش می یابد.
– از مصرف تخم مرغ خام به علت احتمال وجود آلودگی و ایجاد مسمومیت غذایی خودداری کنیم.
– تخم مرغ را در هنگام مصرف به صورت جداگانه بشکنیم تا در صورت مشاهده نشانه های فساد، آن را مصرف نکنیم.
– وجود لکه های خون و مویرگ های خونی در داخل تخم مرغ، نشانه نطفه دار بودن و رشد جنین است که از نظر شرعی و بهداشتی مصرف آن جایز نیست.
– آب پز کردن به صورتی که سفیده و زرده به طور کامل سفت شده باشد، از بهترین روش های پختن تخم مرغ است.
– از نشانه های تازگی تخم مرغ پخته نیز می توانیم به این مورد اشاره کنیم که پوسته تخم مرغ آب پز تازه به هنگام پوست کندن از سفیده به سختی جدا می شود، در حالی که در تخم مرغی که کهنه باشد، پوست گیری به سادگی انجام می شود.
– یکی دیگر از نشانه های تازگی تخم مرغ پخته این است که زرده در مرکز سفیده قرار دارد، اما در تخم مرغ کهنه زرده در کنار پوسته واقع شده است.
نکات طلایی درباره تخم مرغ
– کولین در تخم مرغ برای رشد و نمو جنین و کودک، عملکرد سیستم عصبی و تقویت حافظه بسیار موثر است که به مقدار زیاد در تخم مرغ وجود دارد.
– لوتئین و گزانتین زرده تخم مرغ از استحاله شبکیه چشم و در نتیجه بروز نابینایی در پیری، به طور بسیار موثر جلوگیری می کند.
– در تخم مرغ نسبت اسیدهای چرب غیراشباع به اشباع، دو به یک است که آن را برای افراد بیمار مطلوب می کند.
«رضیه شناور»، کارشناس ارشد تغذیه و رییس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز
