باب الحوائج مشهورترین لقب امام کاظم(ع)

امام موسی کاظم (ع) فرزند امام جعفر صادق (ع) و حضرت حمیده (س) در بیستم ذی الحجه در سال ۲۹ هجری قمری در مدینه و بنا بر روایتی در منطقه ابواء به دنیا امد؛ کاظم، عبد صالح، باب الحوایج، زین المجتهدین (زینت تلاش گران) از القاب و ابوابراهیم، ابوالحسن اول، ابوالحسن ماضی و ابوعلی از کنیه های ایشان است. القاب ان بزرگوار که دلیل مظاهر شخصیت و جهات عظمت او است.

باب الحوایج مشهورترین لقب امام کاظم علیه السلام

کاربرد این لقب برای امام هفتم شیعیان موسی بن جعفر الکاظم ریشه حدیثی ندارد و شهرت این لقب مربوط به دوران بعد از درگذشت ایشان است. اولین سندی که چنین عبارتی را درباره امام کاظم (ع) به کار برده است، ابن‌شهر‌اشوب (۴۸۸/۹ – ۵۸۸ ق) در کتاب مناقب است: (دفن ببغداد بالجانب الغربی- فی المقبره المعروفه بمقابر قریش من باب التین- فصارت باب الحوایج)؛ او در منطقه غربی بغداد، در مقبره معروف به قبرستان قریش در نزدیکی باب التین، دفن شد و قبر او به (باب الحوایج) تبدیل شد.

علامه مجلسی در بحارالانوار همین عبارت را در توصیف امام کاظم(ع) اورده است. در منابع اهل سنت نیز به شهرت امام کاظم به باب الحوایج اشاره شده است. برای مثال ابن حجر هیتمی (متوفای ۹۷۴ق) می‌نویسد: (‌وی به سبب گذشت و بردباری بسیارش، کاظم نامیده شد و در نزد عراقیان به باب قضاء الحوایج عندالله [یعنی درِ براوردنِ نیازها نزد خدا] معروف بود). شبلنجی از علمای شافعی نیز درباره شهرت این صفت در میان مردم عراق می‌گوید: کاظم [ع] امام بزرگواری بود…و او در نزد مردم عراق به باب الحوایج الی الله معروف بود و این لقب به علت براورده‌شدن حاجات کسانی است که به او متوسل می‌شوند. به نوشته دایره المعارف تشیع، سنیان و شیعیان برای براورده‌شدن حاجات، به قبر امام کاظم(ع) متوسل می‌شوند. پس روایتی از ایمه اطهار علیهم السلام مبنی بر باب الحوایج بودن امام کاظم(ع) نداریم و این گونه نبوده که حضرت موسی بن جعفر(ع) را باب الحوایج صدا کنند اما در شهرت و در لسان برخی از عالمان و عموم مردم، اندک اندک حضرت، به عنوان باب الحوایج نیز شناخته شدند. شاید یکی از دلایل این مسیله، این باشد که شیعه و سنی مانند (ابو بکر بن خلاد) که از پیشوای حنبلیان بود همگی می گویند: مشکلاتی که برای ما پیش می امد بر سر مزار امام کاظم (ع) می رفتیم و حوایج و خواسته های ما براورده می شد.

باب الحوایج در بین مردم

بنابراین باب الحوایج، بیشتر در لسان مردم تکرار شد و در زمان خود امام به این صورت نبوده است و بعدها در زبان مردم زیاد شد به دلیل اینکه امام از همان زمان به بعد به گونه ای ملجا حاجات شیعیان و اهل تسنن شده بود که افراد مختلف، با توسل به ایشان حوایج شان مرتفع می شد.

امام هفتم بیش از هر لقبی به این لقب یاد می شود و از همه ی القاب ان بزرگوار مشهورتر و معروف تر است. در میان عام و خاص مشهور است که هیچ گرفتار و یا اندوه رسیده ای رو به ان حضرت نیاورد، مگر این که خداوند گرفتاری ها و غم های او را برطرف ساخت، هیچ کسی به ضریح مقدس او پناهنده نشد جز این که حاجاتش براورده شده و با دلی شاد و فکری اسوده از رنج ها و بلایای روزگار و حوادث دوران به میان خانواده اش بازگشته است و همه ی شیعیان ان حضرت بلکه توده ی مسلمان با اختلاف طبقات و درجاتی که دارند به این مطلب معتقدند. این ابوعلی خلال دانشمند بزرگ و رهبر فکری حنبلی ها است که می گوید: هیچ گرفتاری برای من پیش نیامد که من به قبر موسی بن جعفر علیه السلام متوسل شدم، مگر این که انچه می خواستم خداوند برایم فراهم ساخت. گرفتاری های روزگار و مصایب دوران بر شانه گروهی از شعرا و ادبا سنگینی کرده و متوسل به ان بزرگوار و پناهنده ضریح مقدس او شده اند و او را در رفع اندوه و برطرف ساختن رنج گرفتاری و بلای خویش، به پیشگاه خدا وسیله قرار داده اند و خداوند گرفتاری انها را برطرف ساخته است. در برخی منابع نقل شده است که و در عراق به باب الحوایج الی الله مشهور است. چرا که کسانی که به وسیله او به خدای توانا متوسل می شوند از توسل خویش نتیجه می گیرند و کراماتش عقل ها را حیران می کند.

منبع : حوزه نت