از برخی اسناد به دست می‌آید نخستین کسی که اقدام به ثبت واقعه کربلا کرد، «اصبغ بن نّباته مّجاشعی تمیمی حنظلی است. (سید حسین شفیعی دارابی) اوکتابی نوشت به نام «مقتل الحسین(علیه السّلام)».(نک: عبرات المصطفین فی مقتل الحسین، محمدباقر محمودی، ج ۱، ص ۶؛ الذریعه الى تصاینف الشیعه، ج ۲۲، ص ۲۳ ـ ۲۴٫)
اصبغ فرزند نباته بن حارث اهل کوفه و از طایفه مجاشع تمیمی از خواص اصحاب امیرالمؤمنین علیه السلام بود. او مردی دانشمند و شاعری توانمند و سرداری شجاع و عابدی شب زنده دار بود و پس از شهادت حضرت امیر علیهالسلام در زمره اصحاب خاص امام حسن مجتبی علیه السلام درآمد..
اصبغ در بیماریی که موجب مرگ سلمان فارسی شد در مدائن از او عیادت کرد و او را به قبرستان برد تا با اهل قبور و اموات سخن گوید. هم چنین در مراسم غسل، کفن و دفن سلمان با امیرالمؤمنین علیه السلام شرکت نمود.
… من داخل شدم دیدم امیرمومنان دستمال زردی به سر بسته که زردی چهره‌اش بر زردی دستمال غلبه داشت و از شدت درد و کثرت سم پاهای خود را یکی پس از دیگری بلند می‌کرد و زمین می‌نهاد. آن‌گاه به من فرمود: ای اصبغ آیا پیام مرا از حسن نشنیدی؟
گفتم: چرا، ای امیرمومنان، ولی شما را در حالی دیدم که دوست داشتم به شما بنگرم و حدیثی از شما بشنوم.
امام (ع) فرمود: بنشین که دیگر فکر نمی‌کنم، که از این روز به بعد از من حدیثی بشنوی.
درگذشت وی را برخی بعد از قرن اوّل هجری (شیخ آقا بزرگ طهرانی، الذریعه الى تصانیف الشیعه، ج ۲۲، ص ۲۳٫) و برخی سال ۶۴هـ به بعد نوشته‌اند.(محمّد باقر محمودی، عبرات المصطفین، ج ۱، ص۶).
