چرا امام علی (ع) بر سایر صحابه پیامبر (ص) برتری دارد؟

امام علی(ع) بخاطر شاگردی تمام وقت در محضر پیامبر(ص) و عنایت استاد به ایشان، در زمان رحلت پیامبر(ص) به همه معارف و احکام دینی آگاهی داشت و شایسته ترین فرد برای جانشینی پیامبر بود.

اگرچه دست‌های ناپاک از آغاز تاکنون همواره سعی در انکار فضائل و ویژگی‌های برتر این مرد الهی را داشته و باتلاش در تحریف واقعیت‌های تاریخی ذهن بسیاری از مسلمانان را به گمراهی کشانده‌ا

در این مطلب در پاسخ به این سوال : چرا امام علی (ع) بر سایر صحابه  پیامبر (ص) برتری دارد؟ به سراغ آیات و روایات می رویم تا در متون دینی به این سوال پاسخ بدهیم.

افضل اهل زمان بودن حضرت علی (ع)
از جمله شرایط متکلمان برای امامت امام، این است که باید افضل اهل زمانش باشد. خداوند متعال می فرماید: {أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلاَّ أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ ؛(۱)

«آیا آن که خلق را به راه حقّ رهبری می کند سزاوارتر به پیروی است یا آن که نمی کند مگر آن که خود هدایت شود. پس شما مشرکان را چه شده [که این قدر بی خرد و نادانید] و چگونه چنین قضاوت باطل می کنید؟.»

پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: «هر کس شخصی را بر ده نفر بگمارد و بداند که در میان آن ها فاضل تر از آن کس وجود دارد، به طور قطع غشّ به خدا و رسول و جماعتی از مؤمنان کرده است».(۲)

احمد بن حنبل به سندش از پیامبرصلی الله علیه وآله نقل کرده که فرمود: «هر کس شخصی را به جماعتی بگمارد، در حالی که می داند در میان آن ها افضل از او وجود دارد، قطعاً به خدا و رسول و مؤمنان خیانت کرده است».(۳)

به خلیل بن احمد گفتند: چرا علی علیه السلام را مدح نمی کنی؟ گفت: چه بگویم در حقّ کسی که دوستانش فضایل او را به جهت خوف کتمان کرده و دشمنانش نیز به دلیل حسد از انتشار آن جلوگیری کردند، در حالی که فضایل آن حضرت همه جا را پر کرده است.(۴)

چرا امام علی (ع) بر سایر صحابه پیامبر (ص) برتری دارد؟

الف – برخی از آیاتی که دلالت بر افضلیت امام علی علیه السلام دارد
۱- امام علی علیه السلام و ولایت
امام علی علیه السلام کسی است که در شأن او آیه ولایت نازل شده است: {إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونَ ؛(۵) «ولّی امر شما تنها خدا و رسول خدا و مؤمنانی هستند که نماز به پا داشته و فقیران را در حال رکوع زکات می دهند.»

به اتفاق مفسّران عامه و خاصه، شأن نزول آیه علی علیه السلام است، و بیش از پنجاه نفر از علمای اهل سنت به آن اشاره کرده اند.(۶)
۲ – امام علی علیه السلام و مودّت

امام علی علیه السلام از جمله کسانی است که مودّتش بر همه مسلمانان فرض و واجب شده است. خداوند متعال می فرماید: {قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی ؛(۷)

«[ای رسول ما به امّت بگو من از شما اجر رسالت جز این نمی خواهم که مودّت و محبّت مرا در حقّ خویشان من منظور دارید.»

سیوطی از ابن عباس نقل کرده است: «هنگامی که این آیه بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد، عرض کردند: ای رسول خدا! قرابت تو که مودّتشان بر ما واجب است کیانند؟ فرمود: علی و فاطمه و دو فرزند آنها(۸)

۳- امام علی علیه السلام و آیه تطهیر

امام علی علیه السلام کسی است که مشمول آیه تطهیر است. خداوند می فرماید: {إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً}؛(۹)

«همانا خداوند می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.» مسلم بن حجاج به سند خود از عایشه نقل کرده که رسول خداصلی الله علیه وآله صبح هنگامی از اتاق خارج شد، در حالی که بر دوش او عبائی بود، در آن هنگام حسن بن علی وارد شد، او را داخل آن عبا – کسا – نمود.

سپس حسین وارد شد و در آن داخل شد. آن گاه فاطمه وارد شد و پیامبر او را داخل آن عبا نمود. آن گاه علی وارد شد و او را نیز در آن داخل نمود. سپس این آیه را قرائت کرد: {إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً}.(۱۰)

۴- امام علی علیه السلام و لیله المبیت

امام علی علیه السلام کسی است که در شب هجرت پیامبرصلی الله علیه وآله به جای حضرت خوابید و در شأن او این آیه نازل شد: {وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ}؛(۱۱)

(بعضی از مردم جان خود را به خاطر خشنودی خدا می فروشند؛ و خداوند نسبت به بندگان مهربان است).ابن عباس می گوید:

آیه هنگامی نازل شد که پیامبرصلی الله علیه وآله با ابوبکر از دست مشرکان مکه به غار پناه برد و علی علیه السلام در رختخواب پیامبرصلی الله علیه وآله خوابید.(۱۲)

ابن ابی الحدید می گوید: تمام مفسران روایت کرده اند که این آیه در شأن علی علیه السلام هنگامی نازل شد که در بستر رسول خداصلی الله علیه وآله آرمید (۱۳)

این حدیث را احمد بن حنبل در المسند،(۱۴) طبری در تاریخ الأمم و الملوک؛(۱۵) و دیگران نقل کرده اند.

۵- امام علی علیه السلام و آیه مباهله

خداوند متعال می فرماید: {فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ ؛(۱۶)

«پس هر کس با تو [درباره عیسی در مقام محاجّه بر آید، پس از آن که به وحی خدا براحوال او آگاه شدی، بگو که بیایید ما و شما با فرزندان و زنان خود با هم به مباهله برخیزیم تا دروغگو و کافران را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.»

مفسران اجماع دارند که مراد از {أَنْفُسَنا} در این آیه علی بن ابی طالب علیه السلام است، پس علی علیه السلام در مقامات و فضایل با پیامبرصلی الله علیه وآله مساوی است.

احمد بن حنبل در «المسند» نقل کرده است. «هنگامی که این آیه بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد، حضرت علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام را دعوت کرد و فرمود: بار خدایا اینان أهل بیت منند».(۱۷)

مسلم،(۱۸) ترمذی،(۱۹) حاکم(۲۰) و دیگران نیز به همین مضمون نقل کرده اند.

خداوند او را نفس پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خوانده است، و از روایات و گفتار مورخان و محدثان نیز استفاده می‌شود که مراد از انفسنا علی (علیه‌السّلام) است.

ابن‌کثیر می‌نویسد:قال جابر: (انفسنا وانفسکم) رسول اللّه وعلی بن ابی طالب (وابنائنا) الحسن والحسین (ونسائنا) فاطمه. وهکذا رواه الحاکم فی مستدرکه… ثمّ قال: صحیح علی شرط مسلم ولم یخرجاه.

جابر گفته است مراد از (انفسنا و انفسکم) رسول خدا و علی است. و مراد از (ابنائنا) حسن و حسین و مراد از (نسائنا) فاطمه است.
این روایت را حاکم در مستدرکش نقل کرده و می‌نویسد: طبق شرائط مسلم در صحیحش این روایت صحیح است اگرچه او و بخاری آن را نقل نکرده‌اند. (زمخشری، محمود بن عمرو، الکشاف، ج۱، ص)

زمخشری می‌گوید:وفیه دلیل لا شئ اقوی منه علی فضل اصحاب الکساء علیهم السلام.این آیه قوی‌ترین و محکم‌ترین دلیل بر برتری اصحاب کساء است. (النصیبی الشافعی، محمد بن طلحه، مطالب السئول، ص۷.)

محمد بن طلحه شافعی ضمن بیانی در فضیلت زهرا (علیهاالسّلام) در این آیه، می‌گوید: این‌که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فاطمه را میان خود و میان علی (علیه‌السّلام) که به منزله جان او بوده است.

قرار داد دلیل بر آن است که می‌خواست فاطمه از هر سو حراست گردد و بدین‌سبب اهمیت شان او روشن شود، زیرا حراست با احاطه انفس بیش از حراست با احاطه ابناء است النصیبی الشافعی، محمد بن طلحه، مطالب السئول، ص۷.)

ابن‌حجر هیتمی می‌گوید:واخرج الدارقطنی ان علیا قال للسته الذین جعل عمر الامر شوری بینهم کلاما طویلا من جملته انشدکم بالله هل فیکم احد قال له رسول الله صلی الله علیه وسلم (یا علی انت قسیم الجنه والنار یوم القیامه غیری قالوا اللهم لا).

دارقطنی روایت کرده است که: علی (علیه‌السّلام) در روز شورا با حاضران احتجاج کرد و گفت: شما را به خدا سوگند که آیا در میان شما کسی هست که خویشاوندی اش از من به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و سلم نزدیکتر باشد؟

و غیر از من کسی هست که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و سلم او را نفس خود قرار داده و فرزندان او را فرزندان خود و زن او را به منزله بلکه برتر از همسر خویش خوانده باشد؟ گفتند: نه، خدایا. [، الصواعق المحرقه علی اهل الرفض والضلال والزندقه، ج۲، ص۳۶۹،]،

ب – برخی از روایاتی که دلالت بر افضلیت امام علی علیه السلام دارد

۱- امام علی علیه السلام برادر پیامبرصلی الله علیه وآله

حاکم نیشابوری از عبداللَّه بن عمر روایت کرده است: پیامبرصلی الله علیه وآله بین اصحاب خود

عقد اخوّت بست: ابوبکر را برادر عمر، طلحه را برادر زبیر و عثمان را برادر عبداللَّه بن عوف قرار داد. علی علیه السلام عرض کرد: ای رسول خدا! بین اصحابت عقد اخوت بستی، پس برادر من کیست؟ پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: تو برادر منی در دنیا و آخرت.(۲۱)

استاد توفیق ابو علم – وکیل اول وزارت دادگستری مصر – می نویسد: «این عمل پیامبر دلالت بر برتری امام علی علیه السلام بر جمیع صحابه دارد، و نیز دلالت دارد بر این که غیر از علی علیه السلام کسی دیگر کفو و همتای رسول خداصلی الله علیه وآله نیست».(۲۲)

استاد خالد محمّد خالد مصری می نویسد: «چه می گویید در حق شخصی که رسول خداصلی الله علیه وآله او را از بین اصحابش انتخاب نمود تا آن که در روز عقد اخوّت او را برادر خود برگزید.

چه بسیار ابعاد و اعماق ایمان آن حضرت گسترده بود، که پیامبرصلی الله علیه وآله او را بر سایر صحابه مقدم داشته و به عنوان برادر برگزیده است».(۲۳)

استاد عبدالکریم خطیب مصری می نویسد: «این اخوت و برادری را که پیامبرصلی الله علیه وآله تنها به علی علیه السلام مرحمت نمود بی جهت نبود، بلکه به امر خداوند و به جهت فضل او بوده است».(۲۴)

۲- امام علی علیه السلام مولود کعبه

حاکم نیشابوری می نویسد: «اخبار متواتره دلالت دارد بر این که فاطمه بنت اسد، امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب – کرّم اللَّه وجهه – را داخل کعبه به دنیا آورد».(۲۵)

خانم دکتر سعاد ماهر محمّد از نویسندگان اهل سنت می گوید: «امام علی علیه السلام بی نیاز از ترجمه و تعریف است. و بس است ما را از تعریف این که آن حضرت در کعبه متولد شد، و در منزل وحی تربیت یافت و تحت تربیت قرآن کریم قرار گرفت…». (۲۶)

۳- امام علی علیه السلام و تربیت الهی

حاکم نیشابوری می نویسد: «از نعمت های خداوند بر علی بن ابی طالب علیه السلام تقدیری بود که برای آن حضرت مقدر داشت. قریش در مشکلات بی شماری قرار گرفته بودند.

ابوطالب علیه السلام اولاد زیادی داشت، رسول خداصلی الله علیه وآله به عمویش عباس که از تمام بنی هاشم ثروتمندتر بود، فرمود:

ای ابوالفضل! برادر تو ابوطالب عیالمند است و زندگی سختی دارد، نزد او رویم تا از بار او بکاهیم: من یکی از فرزندان او را بر می گزینم و تو نیز فرزند دیگری را انتخاب کن تا تحت کفالت خود قرار دهیم.

عباس قبول کرد و هر دو به نزد ابوطالب آمدند و بعد از طرح تقاضای خود، ابوطالب عرض کرد: عقیل را نزد من بگذارید و هر کدام از فرزندها را که خواستید می توانید انتخاب کنید.

پیامبرصلی الله علیه وآله علی علیه السلام را انتخاب کرد و عباس، جعفر را. علی علیه السلام تا هنگام بعثت با پیامبرصلی الله علیه وآله بود و از او پیروی کرده و او را تصدیق می نمود…

پیامبرصلی الله علیه وآله برای نماز به مسجد می آمد، و به دنبالش علی علیه السلام و خدیجه علیه السلام می آمدند و با آن حضرت در ملأ عام نماز می گزاردند، در حالی که غیر از این سه نفر کسی دیگر نمازگزار نبود».(۲۷)

عبّاد بن عبداللَّه می گوید:از علی علیه السلام شنیدم که فرمود: من بنده خدا و برادر رسول اویم. من صدیق اکبرم، این ادعا را کسی بعد از من نمی کند مگر آن که دروغگو و تهمت زننده است. من هفت سال قبل از مردم با پیامبرصلی الله علیه وآله نماز گزاردم. (۲۸)

استاد عباس محمود عقّاد نویسنده معروف مصری می گوید: «علی علیه السلام در خانه ای تربیت یافت که از آن جا دعوت اسلامی به سر تا سر عالم گسترش یافت…». (۲۹)

دکتر محمّد عبده یمانی در مورد امام علی علیه السلام می نویسد: «او جوانمردی بود که از
زمان کودکیش که در دامان رسول خداصلی الله علیه وآله پرورش یافت، تا آخر عمر آن حضرت را رها نساخت».(۳۰)

۴- امام علی علیه السلام بر هیچ بتی سجده نکرد

استاد احمد حسن باقوری وزیر اوقات مصر می نویسد: «اختصاص امام علی علیه السلام از بین صحابه به کلمه «کرم اللَّه وجهه» به جهت آن است که او هرگز بر هیچ بتی سجده نکرده است…». (۳۱)

استاد عباس محمود عقّاد می نویسد: «به طور مسلّم علی علیه السلام مسلمان متولد شد، زیرا او تنها کسی بود که دو چشمش را بر اسلام باز نمود، و هرگز شناختی از عبادت بت ها نداشت».(۳۲)

دکتر محمّد یمانی می نویسد: «علی بن ابی طالب همسر فاطمه، صاحب مجد و یقین دختر بهترین فرستادگان – کرّم اللَّه وجهه – کسی که برای هیچ بتی تواضع و فروتنی نکرد».(۳۴)

همین فضیلت را دکتر محمّد بیوّمی مهران استاد دانشکده شریعت در دانشگاه امّ القری در مکه مکرمه، و خانم دکتر سعاد ماهر نیز بیان کرده است. (۳۵)

۵-  امام علی علیه السلام اوّلین مؤمن

پیامبرصلی الله علیه وآله در مورد علی علیه السلام به حضرت زهراعلیها السلام فرمود: «همانا او اولین شخصی است از اصحابم که به من ایمان آورد».(۳۶)

ابن ابی الحدید می نویسد: «چه بگویم در حق کسی که پیشی گرفت از دیگران به هدایت، به خدا ایمان آورد و او را عبادت نمود، در حالی که تمام مردم سنگ را می پرستیدند…». (۳۷)
۶ – امام علی علیه السلام محبوب ترین خلق به سوی خداوند

ترمذی به سندش از انس بن مالک نقل کرده که فرمود: نزد رسول خداصلی الله علیه وآله پرنده ای بریان شده قرار داشت، پیامبرصلی الله علیه وآله عرض کرد:

بار خدایا محبوب ترین خلقت را به سوی من بفرست تا با من از این پرنده میل نماید، در این هنگام علی آمد و با پیامبرصلی الله علیه وآله تناول نمود(۳۸)

استاد احمد حسن باقوری می نویسد: «اگر کسی از تو سؤال کند که به چه دلیل مردم علی را دوست می دارند؟ بر توست که در جواب او بگویی: بدان جهت است که خدا علی علیه السلام را دوست می دارد».(۳۹)

۷- علی و پیامبر از یک نور

رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: من و علی بن ابی طالب چهار هزار سال قبل از آن که حضرت آدم خلق شود نزد خداوند نور واحدی بودیم، هنگامی که خداوند آدم را خلق کرد، آن نور دو قسمت شد: جزئی از آن، من هستم و جزء دیگرش علی است. (۴۰)

۸- امام علی علیه السلام زاهدترین مردم

استاد عباس محمود عقّاد می نویسد: «در میان خلفا، در لذّت بردن از دنیا، زاهدتر از علی علیه السلام نبوده است(۴۱)

۹- امام علی علیه السلام شجاع ترین صحابه

استادان علی جندی، و محمّد ابوالفضل ابراهیم، و محمّد یوسف محجوب در کتاب خود «سجع الحمام فی حکم الامام» می نویسد: «او سیّد مجاهدین بود و در این امر منازعی نداشت.

و در مقام او همین بس که در جنگ بدر – بزرگ ترین جنگی که در آن رسول خداصلی الله علیه وآله حضور داشت – هفتاد نفر از مشرکان کشته شدند، که نصف آن ها را علی علیه السلام و بقیه را مسلمانان و ملائکه کشتند.

او کسی بود که در جنگ ها زحمات زیادی را متحمل شد. وی پیش تاز مبارزان در روز بدر بود. و از جمله کسانی بود که در جنگ احد و حنین ثابت قدم ماند.

او فاتح و شجاع خیبر و قاتل عَمر بن عبدوَدّ سواره خندق و مرحب یهودی بود».(۴۲) عباس محمود عقّاد می نویسد،

«مشهور است که علی با کسی تن به تن نشد مگر آن که او را به زمین زد. و با کسی مبارزه نکرد مگر آن که او را به قتل رسانید».(۴۳)

دکتر محمّد عبده یمانی در توصیف امام علی علیه السلام می نویسد: «او شجاع و پیش تازی بود که برای سلامتی و حفظ رسول خداصلی الله علیه وآله در روز هجرت، جانش را در طبق اخلاص گذاشت؛ آن هنگامی که به جای پیامبرصلی الله علیه وآله در بستر او خوابید…» (۴۴)

۱۰- امام علی علیه السلام داناترین صحابه

امام علی علیه السلام داناترین اهل زمان خود بود و این مطلب را از جهاتی می توان به اثبات رساند:

الف – تصریح پیامبرصلی الله علیه وآله
پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: «أعلم امّتی من بعدی علی بن ابی طالب»؛(۴۵)«أعلم امّت بعد از من علی بن ابی طالب است.»

ترمذی از رسول خداصلی الله علیه وآله نقل کرده که فرمود: «انا دارالحکمه و علیّ بابها»؛(۴۶) «من شهر حکمت و علی دروازه آن است.»

پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: «انا مدینه العلم و علیّ بابها، فمن اراد العلم فلیأت الباب»؛(۴۷) «من شهر علمم و علی درب آن است، پس هر کس طالب علم من است باید از درب آن وارد شود.»

احمد بن حنبل از پیامبرصلی الله علیه وآله نقل کرده که به فاطمه علیه السلام فرمود: «الا ترضین انّی زوجتک اقدم امّتی سلماً و اکثرهم علماً و اعظمهم حلماً»؛(۴۸)

«آیا راضی نمی شوی که من تو را به کسی تزویج کنم که اولین مسلمان است و علمش از همه بیشتر و حلمش از همه عظیم تر است.»

ب – اعتراف صحابه به اعلمیّت امام علی علیه السلام
عایشه می گوید: «علی اعلم مردم به سنت است».(۴۹) ابن عباس می گوید: «عمر در خطبه ای که ایراد کرد، گفت: علی در قضاوت بی مانند است».(۵۰)

امام حسن علیه السلام بعد از شهادت پدرش امام علی علیه السلام فرمود: «همانا روز گذشته از میان شما شخصی رفت که سابقین و لاحقین به علم او نرسیدند».(۵۱)

عباس محمود عقاد می نویسد: «امّا در قضاوت و فقه: مشهور آن است که حضرت علی علیه السلام در قضاوت و فقه و شریعت پیش تاز بود و بر دیگران سابق… هر گاه بر عمر بن خطاب مسئله دشواری پیش می آمد، می گفت: این قضیه ای است که خدا کند برای حلّ آن ابوالحسن به فریاد ما برسد(۵۲)

ج – رجوع جمیع علوم به امام علی علیه السلام
ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه می نویسد: «مبادی جمیع علوم به او باز می گردد. او کسی است که قواعد دین را مرتب و احکام شریعت را تبیین کرده است. او کسی است که مباحث علوم عقلی و نقلی را تقریر نموده است».(۵۳) آن گاه کیفیت رجوع هر یک از علوم را به امام علی علیه السلام توضیح می دهد.

۱۱- امام علی علیه السلام بت شکن زمان

امام علی علیه السلام می فرماید: «با رسول خداصلی الله علیه وآله حرکت کردیم تا به کعبه رسیدیم. ابتدا رسول خداصلی الله علیه وآله بر روی شانه من سوار شد و فرمود: حرکت کن.

من حرکت نمودم و هنگامی که رسول خداصلی الله علیه وآله ضعف مرا مشاهده کرد، فرمود: بنشین و من نیز نشستم. پیامبرصلی الله علیه وآله از روی دوش من پایین آمده بر زمین نشست و فرمود.

تو بر دوش من سوار شو. بر دوش او سوار شدم. و به سطح کعبه رسیدم. حضرت می فرماید:

در آن هنگام گمان می کردم که اگر بخواهم می توانم به افق آسمان ها برسم. بالای کعبه رفتم، بر روی بام تمثالی طلا یا مس دیدم، به فکر افتادم چگونه آن را نابود سازم، آن را چپ و راست و جلو و عقب کردم تا بر آن دسترسی یابم.

پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: او را بر زمین بینداز. من نیز آن را از بالای بام کعبه پایین انداخته و به مانند کوزه که بر زمین می خورد و خُرد می شود، آن را شکستم. آن گاه از بام کعبه پایین آمده با سرعت فرار نمودیم، تا آن که در اتاق هایی مخفی شدیم تا کسی ما را نبیند»

۱۲- امام علی حلال مشکلات علمی

آگاهان از تاریخ اسلام در عصر خلفا مى دانند که على(علیه السلام) همواره پناهگاه علمى امت بود، تا آن جا که بارها خلیفه دوّم این جمله را تکرار کرد: «لَوْلَا عَلِیٌّ لَهَلَکَ عُمَرُ». و در تعبیر دیگرى گفت:

«اَللَّهُمَّ لَا تُبْقِنِی لِمُعْضَلَهٍ لَیْسَ لَهَا إبْنُ أَبِیطَالِبٍ»؛ (خداوندا! مرا زنده مگذار هرگاه مشکلى پیش آید و على[علیه السلام] براى حل آن نباشد). و در تعبیر دیگر: «لَا اَبْقَانِیَ اللهُ بِأَرْضٍ لَسْتَ فِیهَا یَا أَبَا الْحَسَنِ»(۵۴)؛ (اى أبو الحسن! خداوند مرا در سرزمینى که تو در آن نیستى زنده مگذارد).

این مطلب به اندازه اى واضح بود که به گفته «ذهبى» در «التفسیر و المفسّرون» این جمله به صورت ضرب المثلى در میان مردم درآمد که هر کجا در مطلبى در مى ماندند و شخص مورد نظر براى حل نبود مى گفتند: «قَضِیَّهٌ وَ لَا أَبَا حَسَنٍ لَهَا»(۵۵)؛ (این حادثه اى است که ابو الحسن براى حل آن نبود).(۵۶)

نتیجه:
آنچه در این مطلب گذشت اشاره کوتاهی به فضائل علی علیه السلام در قرآن کریم و روایات بود. فضائلی که اهل سنت هم به آنها اشاره دارند.

اختلاف بین سنی ها در فضائل علی علیه السلام دلیل واضحی است که عده ای از روی تعصب یا شرایط زندگی بخاطر دنیای خودشان با اینکه این فضائل در کتاب آنها بیان شده استوآنرا امکار می کنند.

قاعدتا دشمنان اهل بیت علیهم السلام بخصوص دشمنان امیر المومنین علی علیه السلام از صدر اسلام با قلم قتنه به میدان آمده اند و همیشه خق در مقابل کفر بوده است و خواهد بود.

پی نوشت:

۱-سوره یونس، آیه ۳۵.
۲-کنز العمال، ج ۶، ص ۱۹، ح ۱۴۶۵۳.
۳-مجمع الزوائد، ج ۵، ص ۲۳۲ ؛ مسند احمد، ج ۱، ص ۱۶۵.
۴- احقاق الحقّ، ج ۴، ص ۲.
۵- سوره مائده، آیه ۵۵.
۶-در المنثور، ج ۲، ص ۲۳۹ و…
۷- سوره شوری، آیه ۲۳.
۸-احیاء المیت بفضائل اهل البیت علیه السلام، ص ۲۳۹ ؛ در المنثور، ج ۶، ص ۷ ؛ جامع البیان، ج ۲۵، ص ۱۴ ؛ مستدرک حاکم، ج ۲، ص ۴۴۴ ؛ مسند احمد، ج ۱، ص ۱۹۹ و…
۹-سوره احزاب، آیه ۳۳.
۱۰-صحیح مسلم، ج ۲، ص ۳۳۱.
۱۱-سوره بقره، آیه ۲۰۷.
۱۲-المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۴.
۱۳-شرح ابن ابی الحدید، ج ۱۳، ص ۲۶۲.
۱۴-مسند احمد ابن حنبل، ج ۱، ص ۳۴۸.
۱۵-تاریخ الامم والملوک، ج ۲، ص ۹۹-۱۰۱.
۱۶-سوره آل عمران، آیه ۶۱.
۱۷-مسند احمد، ج ۱، ص ۱۸۵.
۱۸-صحیح مسلم، ج ۷، ص ۱۲۰.
۱۹-سنن ترمذی، ج ۵، ص ۵۹۶.
۲۰-المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۵۰.
۲۱-المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۴ و… .
۲۲-الامام علی بن ابی طالب، ص ۴۳.
۲۳-فی رحاب علی.
۲۴-علی بن ابی طالب علیه السلام بقیه النبوه و خاتم الخلافه، ص ۱۱۰.
۲۵-المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۵۵۰، ح ۶۰۴۴.
۲۶-مشهد الإمام علی علیه السلام فی النجف، ص ۶.
۲۷-المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۸۳ ؛ مسند احمد، ج ۱، ص ۲۰۹ ؛ تاریخ طبری، ج ۲، ص ۳۱۱.
۲۸-تاریخ طبری، ج ۲، ص ۵۶.
۲۹-عبقریه الامام علی علیه السلام، ص ۴۳.
۳۰-علّموا أولادکم محبّه آلَ بیت النبیّ صلی الله علیه وآله، ص ۱۰۱.
۳۱-علیّ امام الأئمه، ص ۹.
۳۲- عبقریه الامام علی، ص ۴۳.
۳۳- علموا اولادکم محبّه آل بیت النبّی صلی الله علیه وآله، ص ۱۰۱.
۳۴-علی بن ابی طالب علیه السلام، ص ۵۰ ؛ مشهد الامام علی فی النجف، ص ۳۶.
۳۵-مسند احمد، ج ۵، ص ۶۶۲، ح ۱۹۷۹۶ ؛ کنز العمال، ح ۱۱، ص ۶۰۵، ح ۲۳۹۲۴ و… .
۳۷-شرح ابن ابی الحدید، ج ۳، ص ۲۶۰.
۳۸-صحیح ترمذی، ج ۵، ص ۵۹۵.
۳۹-علی امام الأئمه، ص ۱۰۷.
۴۰-تذکره الخواص، ص ۴۶.
۴۱-عبقریه الامام علی، ص ۲۹.
۴۲-سجع الحمام فی حکم الامام، ص ۱۸.
۴۳-عبقریه الامام علی، ص ۱۵.
۴۴-علّموا اولادکم محبه آل بیت النبّی صلی الله علیه وآله، ص ۱۰۹.
۴۵-. مناقب خوارزمی، ص ۴۰.
۴۶-صحیح ترمذی، ج ۵، ص ۶۳۷.
۴۷-المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۲۷.
۴۸-مسند احمد، ج ۵، ص ۲۶ ؛ مجمع الزوائد، ج ۵، ص ۱۰۱.
۴۹-تاریخ ابن عساکر، ج ۵، ص ۶۲ ؛ اسدالغابه، ج ۴، ص ۲۲.
۵۰-تاریخ ابن عساکر، ج ۳، ص ۳۶ ؛ مسند احمد، ج ۵، ص ۱۱۳ ؛ طبقات ابن سعد، ج ۲، ص ۱۰۲.
۵۱-مسند احمد، ج ۱، ص ۳۲۸ و…
۵۲-عبقریه الامام علی، ص ۱۹۵.
۵۳-شرح ابن ابی الحدید، ج ۱، ص ۱۷.
۵۴- مرحوم «علامه امینى» (الغدیر، همان، ج ۳، ص ۱۴۲).
۵۵- التفسیر و المفسّرون، همان، ج ۱، ص ۸۹٫
۵۶- پیام امام امیر المؤمنین(علیه السلام)‏، مکارم شیرازى، ، ج ۵، ص ۶۱۳٫

منابع:

https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/405677
https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/408673
https://www.islamquest.net/fa/archive/fa6067
https://www.aghlodin.ir/article_34381.html
https://www.balagh.ir/content/4580
https://noorlib.ir/book/info/54949
https://fa.wikifeqh.ir

صفحه اصلی