عواملی مانند وضعیت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، داشتن کودکانی از هر دوجنس و یا حتی از دست دادن فرزند و تمایل به داشتن فرزندی از همان جنس باعث می شود که خانواده ها متمایل به داشتن فرزندی با جنسیت خاصی باشند.
عواملی مانند وضعیت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، داشتن کودکانی از هر دوجنس و یا حتی از دست دادن فرزند و تمایل به داشتن فرزندی از همان جنس باعث می شود که خانواده ها متمایل به داشتن فرزندی با جنسیت خاصی باشند.
البته گاهی اوقات بدین دلیل که بعضی بیماری های ژنتیکی مانند هموفیلی یا دیستروفی عضلانی دوشن فقط جنس خاصی را مبتلا می‌کنند ممکن است پزشکان به خانواده ها روش هایی که احتمال تولد فرزند با جنسیت دختر یا پسر افزایش می‌دهد را پیشنهاد کنند.
یکی از روش هایی که امروزه جهت دختر دار یا پسردار شدن در بین جوامع مطرح شده است رژیم های تعیین جنسیت است که اولین بار در سال ۱۹۳۳میلادی روی لارو کرم های دریایی و قورباغه انجام شد و عمده مطالعات انجام شده تاکنون نیز بر روی حیوانات بوده است که در اینجا به عوارض و پیامدهایی که این نوع رژیم غذایی ممکن است ایجاد کند می پردازیم:
تغییر در میزان مصرف مواد معدنی در قبل و ابتدای بارداری و خطرات برای نوزاد:
رژیم های تعیین جنسیت با تغییر در مصرف سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم تنظیم می شود و حداقل باید دو ماه قبل از تاریخ پیش بینی شده برای بارداری شروع شود که در حال حاضر مطالعات متعددی درباره‌ی میزان مصرف ویتامین ها و مواد معدنی مادر باردار در قبل و ابتدای بارداری و تاثیر آن بر روی سلامت جنین صورت گرفته است.
که به تعدادی از نتایج مطالعات انجام شده اشاره می نماییم:
- در یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۲ که ۴۵ مطالعه را بررسی کرده بود نشان داده شد که مصرف ویتامین ها و مواد معدنی در قبل بارداری و سه ماهه اول بارداری بر وزن زمان تولد و زایمان زودرس موثر هستند.
- در مقاله منتشر شده در سال ۲۰۱۰ در مجله تغذیه (JN)نشان دادوضعیت ریزمغذی ها در دوران جنینی و ابتدای زندگی ممکن است متابولیسم، رگ ها، رشد و عملکرد اندام ها را تغییر دهد که می تواند منجر به افزایش خطر بیماری های قلبی چاقی، تغییر عملکرد کلیه و در نهایت دیابت نوع ۲ گردد.
- دکتر دارنتون هیل در مقاله ای در سال ۲۰۱۵ نشان داد که اپی ژنتیک و تاثیر احتمالی کمبود مواد مغذی بر روی جنین بر بیماری های مزمن افراد موثر است.
- در یک مطالعه صورت گرفته بر روی گوسفندان نشان داده شد که سوء تغذیه در قبل بارداری باعث ایجاد تغییر در محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-غده فوق کلیه جنینی (HPAA)، افزایش احتمال زایمان زودرس، تغییر عملکرد پانکراس، متابولیسم اسید آمینه و… گردید.
بنابراین مشاهده می‌کنیم که تغییر در میزان مصرف ویتامین ها و مواد معدنی توسط مادر در قبل یا ابتدای بارداری خطر ابتلا به بیماری های مزمن در دوران زندگی برای نوزاد، وزن پایین زمان تولد، زایمان زودرس و… را افزایش می دهد پس با توجه به تغییر در مصرف ۴ ماده معدنی مهم (سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم( در رژیم غذایی مادر به احتمال بالا شاهد مشکلات جسمی در دوران زندگی کودک خواهیم بود.
در ادامه به تاثیر کمبود ویتامین ها و مواد معدنی در بارداری می پردازیم:
| ویتامین / مواد معدنی | پیامدهای کمبود |
| کلسیم (Ca) | پره اکلامپسی، محدودیت رشد داخل رحمی، وزن پایین زمان تولد |
| منیزیم (Mg) | آسیب های هماتولوژیک و تراتوژنیک و امکان پره اکلامپسی و تاخیر رشد داخل رحمی |
| روی (Zn) | وزن پایین نوزاد هنگام تولد، رشد غیرطبیعی مغز جنین و رفتارهای غیرعادی در نوزاد |
| سلنیوم (Se) | سقط جنین، پره اکلامپسی و تاخیر رشد داخل رحمی |
| کمبود ویتامین ۶ B | پره اکلامپسی، عدم تحمل کربوهیدرات |
| اسید فولیک | نقص لوله عصبی، شکاف کام و لب ها، تاخیر رشد داخل رحمی |
تاثیر رژیم تعیین جنسیت بر روی سلامت مادر:
همان طور که گفته شد رژیم های تعیین جنسیت بر پایه تغییر در نسبت مصرف غذاهای حاوی مواد معدنی توسط مادر هست به گونه ای که در رژیم پسردار شدن میزان مصرف سدیم و پتاسیم باید افزایش یابد و کلسیم و منیزیم کاهش یابد که در حال حاضر نیز شاهد مصرف بالای سدیم (نمک) و پایین کلسیم (لبنیات) در میان مردم هستیم بنابراین رژیم پسر دارشدن می‌تواند برای مادران با فشارخون بالا و نارسایی قلبی مشکلاتی را ایجاد نماید.
هم چنین در رژیم دختر دار شدن نیز سدیم و پتاسیم کاهش می باید و کلسیم و منیزیم باید افزایش یابد که با توجه به افزایش مصرف کلسیم و کاهش مصرف سدیم و پتاسیم می‌تواند برای مادران با نارسایی کلیوی، اختلالات عصبی و… مشکلات متعددی را ایجاد نماید.
تهیه و ترجمه: علی رضا زارعی نسب- کارشناس تغذیه
منابع:
- Ramakrishnan U, Grant F, Goldenberg T, et al. Effect of Women’s Nutrition before and during Early Pregnancy on Maternal and Infant Outcomes: A Systematic Review.Paediatr Perinat Epidemiol.2012 Jul; 26 Suppl 1:285-301. 281 285…301
- Darnton-Hill I, Mkparu UC. Micronutrients in pregnancy in low- and middle-income countries. Nutrients.2015 Mar 10; 7(3):1744-68.
- Christian P, Stewart CP. Maternal micronutrient deficiency, fetal development, and the risk of chronic disease. J Nutr.2010 Mar; 140(3):437-45.
- Hovdenak N, Haram K. Influence of mineral and vitamin supplements on pregnancy outcome. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol.2012 Oct; 164(2):127-32.
باتشکر از مرکز بهداشت شهرستان اشکذر
