کودکانی که می‌توانند به خوبی مطالعه کنند تا حدی با واج‌ها آشنا هستند، الفبا را به خوبی می‌دانند، از چگونگی چیده شدن کلمات در کنار یکدیگر آگاه هستند و از واژه‌ها و مفاهیم کلی یک زبان نیز باخبرند. برای خواندن یک متن علاوه بر مواردی که گفته شد لازم است توانایی ارتباط دادن آنچه که خوانده می‌شود با تجربیات در دنیای بیرونی نیز برای کودکان به وجود آمده باشد.
اگر کودکان در یکی از حوزه‌های گفته شده توانایی لازم را پیدا نکرده باشند در خواندن ممکن است با مشکل رو به رو شوند. نکته‌ی قابل توجهی که وجود دارد این است که توانایی مطالعه در کودکان پیش از اینکه وارد مدارس بشوند و حتی با الفبا آشنا بشوند در آنها رشد پیدا می‌کند. کودکان از همان ابتدا با دیدن والدین خود که در حال مطالعه هستند با خواندن آشنا می‌شوند. تماشای برگه‌های کتاب که سرشار از خطوط درهم و برهم است و عکس های متناظر آنها کودک را با کتاب و دنیای الفبا و واژگان آشنا می‌کند. همین که والدین با صدای بلند از روی متون می‌خوانند ارتباط بین سخن گفتن و نوشته‌های کتاب برایشان مشخص می‌شود. از طرف دیگر، آشنا شدن با گنجینه‌ای از لغات گوناگون از همان اوان کودکی در فرد شکل می‌گیرد. یکی از روش های موثر در رشد توانایی مطالعه در کودکان خواندن داستان‌های کوتاه و ساده همراه به نشان دادن عکس‌های مرتبط پیش از ساعت خواب آنها است.
معمولاً کودکانی که در خانواده‌های سطح پایین از جهت فرهنگی به دنیا می‌آیند و والدینشان با خواندن کتاب میانه‌ای ندارند در خواندن به مشکل برمی‌خورند. از آنجایی که خواندن، صحبت کردن و شنیدن به یکدیگر مربوط هستند، داشتن مشکل در هر کدام از این حوزه‌ها در خواندن نیز دردسرساز می‌شود.
راه‌حل هایی برای کاهش مشکلات مطالعه در کودکان
به کودکان خود کمک کنید کتاب و مطالعه را دوست بدارند. ساعت های خاصی از روز را کنارشان بنشینید و همراه با آنها مطالعه کنید. کودکان از همان ابتدا ممکن است در بیان احساسات و تجربیات خود دچار مشکل بشوند. خواندن کتاب می‌تواند از این دست مشکلات را کاهش دهد.
هرباری که برای کودک خود کتابی را می‌خوانید در حقیقت به پرورش قسمت‌های خاص مغزش که مربوط به درک درست مفاهیم است کمک می‌کنید. کتاب‌های متناسب با سن و علاقه‌ی او را انتخاب کنید. از آنجایی که معمولاً کودکانی که سن پایین‌تری دارند تنها در مدت زمان کوتاه دقت کافی دارند لازم است از داستان‌های خیلی کوتاه شروع کنید. اما با گذر زمان می‌توانید داستان‌های طولانی‌تر را نیز انتخاب کنید. در خواندن کتاب به موارد زیر توجه کنید:
داستانی یکسان را مرتب برای فرزند خود بخوانید. تکرار یک داستان برای او می‌تواند به بالاتر رفتن درک زبانی‌اش کمک کند.
کتابهایی که با آهنگ و ریتم خاصی دنبال می‌شوند را انتخاب کنید. خواندن مکرر این نوع کتاب‌ها به کودکان کمک می‌کند که بخش‌هایی از آن را به مرور زمان حفظ کنند. لذا در حین خواندن در قسمت هایی مکث کنید و اجازه بدهید آنها مابقی را کامل کنند.
حین خواندن کتاب به عکس‌های آن نیز اشاره کنید تا کودکان مفهوم را بهتر درک کنند.
بین قسمت هایی از داستان و زندگی واقعی ارتباط ایجاد کنید. برای مثال به کودک خود بگویید شخصیت اصلی داستان لباسی شبیه به لباس او به تن داشته است.
حین خواندن مرتب از کودک خود سوال بپرسید. این سوال‌ها به کودک کمک می‌کند که به داستان توجه داشته باشد. در قسمت‌هایی نیز ممکن است کودک احساس کند خود می‌تواند در روند داستان تأثیرگذار باشد.
نتیجه گیری
برای پرورش جامعه‌ای کتابخوان و بالا رفتن ساعت‌های مطالعه‌ی بزرگسالان لازم است به مشکلاتی که از همان کودکی در روند مطالعه وجود داشته است نگاهی بیندازیم. یکی از اصلی‌ترین علل، والدینی هستند که خود علاقه‌ای به خواندن کتاب ندارند و به ندرت برای کودکانشان مطالعه می‌کنند. طبیعتاً کودکانی که در این نوع خانواده‌ها رشد می‌کنند نیز به خواندن کتاب علاقه‌ای نشان نمی‌دهند. لذا مهم ترین اصل از همان کودکی آشنا کردن کودکان با کتاب است. هدیه دادن عشقِ به مطالعه از کودکی می‌تواند انسان‌هایی در جامعه بپرورد که به دانستن و آشنایی با ایده‌های گوناگون علاقه‌مندند.
مریم سمیعی- بخش ادبیات تبیان
