نمک ید دار و سلامتی
بسیج ملی پیشگیری از کمبود ید با هدف تاکید بر مصرف نمک ید دار تصفیه شده در آذر ماه از تاریخ ۱۷ تا ۲۱ در سراسر کشور برگزار می شود.
نمک سالم :
بر اساس منابع طب سنتی ایران برای نمک انواع مختلفی ذکر شده است (مثلا معدنی و غیر معدنی و حجری و غیر حجری و …). بهترین نوع آن نمک سفید، سخت، صاف، شفاف است(که اصطلاحاً به آن نمک اندرانی میگویند و نمک لاهوری نیز نوعی از آنست). این سفید و سخت و صاف و شفاف بودن تاکیدی است بر برتری نمک تصفیه شده بر نمک دارای گل و خاک و املاح فراوان که متاسفانه امروزه توسط برخی افراد ناآگاه تحت عنوان نمک طبیعی یا ارگانیک با قیمتهای بالا بفروش میرسد.
همچنین در کتاب مخزن الادویه حکیم عقیلی خراسانی ذکر شده است: “از میان نمکهای مختلف بدترین همه، ملح مصنوع از ماء بحر است” یعنی نمک دریا، بدترین نوع نمک خوراکی است و این در مغایرت کامل با تبلیغات افراد سودجویی است که تحت عنوان فروش نمک دریا ( بهعنوان نمک سالم تر) پولهای کلانی را به جیب میزنند.
طی قرنهای گذشته کمبود ید موجب اختلالات غده تیروئید در صد ها میلیون نفر از مردم کشور ها شده است و اضافه کردن ید به محصولات غذایی به عنوان یک استراتژی موثر، ارزان و قابل اجرا برای پیشگیری و کنترل اختلالات ناشی از کمبود ید در کشور های جهان به کار گرفته شد. ایران نیز در بین کشور های مدیترانه شرقی ، اولین کشوری بود که اقدام به تولید و توزیع نمک ید دار در سطح جامعه نموده و موفقیت های چشمگیری نیز در دو دهه گذشته در خصوص مبارزه با اختلالات ناشی از کمبود ید بدست آورده است، ولی متاسفانه تبلیغات نمک های غیر استاندارد مثل نمک دریا منجر به کاهش پوشش مصرف نمک یددار شده است و ادامه این روند موجب افت شاخص های برنامه و برگشت مجدد مشکل کمبود ید در کشور خواهد شد
نقش ید در سلامت:
ید یک ماده مغذی ضروری برای زندگیست. این ماده برای رشد و تکامل جسمی و ذهنی فرد حتی قبل از تولد مورد نیاز است درصورتیکه غذای روزانه ما ید کافی نداشته باشد دچار کمبود ید می شویم بر اثر کمبود ید فعالیت طبیعی غده تیروئید مختل می شود و بیماری گواتر ایجاد می شود بر اثر این بیماری متابولیسم بدن به هم می خورد و اختلالاتی در سلسله اعصاب ، ضربان قلب ایجاد می شود با کمبود ید و خوب کار نکردن غده تیروئید مقاومت بدن در برابر بیماریهای عفونی کاهش می یابد و عوارض مغزی به شکل کم هوشی ، ضعف اعصاب پدید می آید.
کمبود ید در دوران بارداری باعث سقط جنین ، زایمان زودرس ، تولد نوزاد مرده ،اختلال رشد مغزی جنین ، تولد نوزاد با عقب ماندگی ذهنی ، جسمی ، کری و لالی می شود.
کمبود ید در دوران کودکی سبب کاهش بهره هوشی و عقب ماندگی ذهنی تاخیر یا توقف رشد ، ناتوانی جسمی ، کم کاری تیروئید ، اختلالات عضلانی ، تکلمی ، شنوایی می شود کمبود ید تا ۵/۱۳ امتیاز بهره هوشی کودکان را کاهش می دهد و باعث خستگی زودرس و کاهش کارایی آنها می شود.
ید به طور طبیعی در خاک و آب وجود دارد بطوریکه نیاز طبیعی بدن ما از سبزیها و گیاهانی که روی خاک غنی از ید کاشته شده اند تامین می شود در کشورمابدلیل کمبود یددر خاک وآب محصولات گیاهی و حیوانی فاقد ید کافی هستند.
بهترین منبع غذایی ید غذاهای دریایی ( ماهی و میگو) هستند اما به علت مصرف کم آن در رژیم غذایی ایران معمولا ید مورد نیاز بدن تامین نمی شود مطمئن ترین روش برای تامین ید مورد نیاز بدن مصرف نمک های ید دار است.
بیشتر بدانید:
با تشکر از دفتر بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت اشکذر