حضرت احمد بن موسی
وفاداری حضرت احمد بن موسی به برادرشان امام رضا (علیه السلام)، و دفاع جانانه ای که از ایشان داشته اند، یادآور شخصیت ابالفضل العباس نسبت به سیدالشهدا (علیه السلام) است. نخستین جلوه این وفاداری که در رفتار آمیخته با ذکاوت و درایت ایشان نمایان شد، هنگامی بود که خبر شهادت امام کاظم (علیه السلام) علنی شد و شیعیان از این ضایعه باخبر شدند.
گروهی از مردم با ویژگیهایی که در احمد بن موسی مشاهده می کردند و خصوصاً اینکه امام کاظم (علیه السلام)، به ظاهر وی را وصی خود قرار داده بودند، گمان میکردند احمد بن موسی جانشین پدر خواهد بود. بنابرین به حضور ایشان شتافتند تا با ایشان بیعت کنند. حضرت احمد بن موسی (علیهما السلام)، بی آنکه نخست این اقبال را رد کند، آنها را به مسجد فراخواند و چون در آنجا در برابر جمعیت شیعیان حضور یافت، حق را با صراحت و صلابت آشکار نمود. ابتدا از آنها بیعت گرفت؛ اما پس از ایراد خطبه ای پرشور، اعلام نمود: «همانگونه که شما در بیعت من هستید، من در بیعت برادرم علی بن موسی الرضا (علیه السلام) هستم. بدانید که پس از پدرم، او امام، جانشین و ولیّ خدا است و اطاعت او بر ما واجب است». این حرکت احمد بن موسی (علیه السلام)، که چون سیلی خروشان همه شک و شبهه ها را می شوید و دلها را متحد و مطمئن میسازد، مورد تمجید امام علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) قرار می گیرد؛ چنانکه برادرشان را دعا میکنند و می فرمایند: «خداوند حق تو را ضایع نفرماید همچنان که حق مرا ضایع نکردی». با مشخص شدن وصی حقیقی امام کاظم (علیه السلام)، جملگی با حضرت رضا (علیه السلام) بیعت نمودند.
البته توجه شیعیان به شخصیت بزرگ احمد بن موسی، همیشه برقرار بود؛ چندان که حتی پس از شهادت امام رضا (علیه السلام) چون عده ای در امامت امام جواد (علیه السلام) دچار تردید بودند، باز به امامت احمد بن موسی (علیه السلام) متمایل شدند. هر چند با وجود آنکه برخی محققان از شکل گیری فرقه احمدیه در اینباره نام برده اند، این تمایل هیچگاه به جریانی مؤثر و ماندگار تبدیل نشد.